Van Oeteldonk naar Lampegat, in Kruikenstad of Kielegat. Brabant en Limburg zijn afgelopen week weer in vol ornaat vol de straten opgegaan om carnaval te vieren. Maar wat is eigenlijk het idee achter carnaval? En hoe verschilt het Brabantse carnaval van het Limburgse?
Katholiek of volksfeest?
Carnaval is van oorsprong een katholieke traditie, maar is later vooral een volksfeest geworden met als hoofdthema plezier, zotheid en uitbundigheid. Carnaval is het begin van een 40-daagse vastperiode die eindigt met Pasen. Carnaval begint op Aswoensdag en omdat deze dag gekoppeld is aan Pasen, veranderd deze datum jaarlijks, en dus ook de data van carnaval.
Voor het idee achter de thema’s van carnaval, moeten we terug de tijd in. Dit komt vanuit de Romeinse kalender, waarin februari de laatste maand van het jaar was. In deze maand, net zoals tegenwoordig met de talloze oudejaarsconferences, keek de bevolking terug op het jaar en dreef er de spot mee. Hierin zijn we het zotte karakter van carnaval terug.
Het idee achter Prins Carnaval heeft ook oorspronkelijk een spottend karakter. Een gek die met de scepter zwaait en de gehele periode vreemd doet, is natuurlijk de manier om te spotten met de machthebbers. Niet alleen machthebbers werden bespot, want tijdens carnaval bleef niemand gespaard.
Brabantse gezelligheid
Als je aan carnaval denkt, zal waarschijnlijk gelijk de provincie Noord-Brabant in je hoofd opkomen. De welbekende ‘Brabantse gezelligheid’ zal overal in overvloede aanwezig zijn en vele steden zullen een groot feest zijn.
Brabant viert vooral het bourgondische carnaval en was van origine een eetfeest, waarbij velen verkleed ging. Ook in deze variatie van het feest komen de spottende kanten van het feest weer naar boven. Prins Carnaval is hier ook van de partij en zal voor de komende dagen de baas zijn van de stad.
Ook veranderen in Brabant de namen van de steden. Eindhoven wordt Lampegat, Den Bosch wordt Oeteldonk, en dit allemaal om de feeststemming en de samenhorigheid te vergroten. Veel steden hebben een naam die afgeleid is van een bepaald element van de (carnavals)geschiedenis.
Eigenlijk is er in Brabant niet één stad die eruit springt om carnaval te vieren. Elke stad verwelkomt gasten en geeft vele mogelijkheden om te feesten door verscheidene evenementen te organiseren.
Vastelaovend
In Limburg wordt geen carnaval gevierd, maar vastelaovend. Deze naam is afgeleid van de ‘vastenavond’, die onderdeel was van de periode van het vasten. Het feesten begint hier op de 11e van de 11e, want het getal 11 zou het getal van de gekken zijn, en past dus goed bij het uitbundige feest.
Ella (21) viert naar eigen zeggen al zolang ze kan herinneren vastelaovend in Limburg: “Mijn ouders zijn altijd echte carnavalvierders geweest en dus namen zijn mij en mijn broers altijd mee op pad. Ik vind persoonlijk het Limburgse carnaval echt het leukste, waarschijnlijk omdat ik daarmee ben opgegroeid en ik dus de sfeer en muziek van vastelaovend gewend ben. Omdat de meeste van mijn vrienden in Roermond wonen, ben ik meestal de hele carnaval daar te vinden.”
Maar hoe is de sfeer in Limburg? “Carnaval in Limburg draait echt om het samenkomen, mensen ontmoeten en je de hele dag vermaken met iemand waarvan je de dag daarvoor niet wist dat die bestond. Daarnaast is carnaval ook juist een week waarin je met je beste vrienden de tijd van je leven hebt. Je bent de hele week aan het feesten en de liefde die je door de dagen heen voelt is erg groot,” aldus Ella.
Ella vertelde ook nog iets over wat je kan verwachten van vastelaovend als een niet carnavalsganger: “Ik zou zeggen: kom het een keer ervaren. Carnaval is echt een gevoel en een hele andere ervaring dan gewoon maar een festival of een feestje. Limburgers zijn trots op carnaval en delen het graag met ‘niet-Limburgers’. We willen ze graag laten voelen en zien wat carnaval inhoudt en wat het voor ons betekend.”
Hieronder staat een kaart met de grootste carnavalsteden in Brabant en Limburg. Voor het echte werk, moeten geïnteresseerden toch echt een keer gaan proeven van de sfeer.