Even een appje sturen en hij staat voor je neus: een drugsdealer met zakjes vol sos. Jij betaalt, deelt het met je vrienden en hebt een leuke avond. Tegenwoordig is cocaïnegebruik zo genormaliseerd onder jongeren, dat 1 op de 8 studenten deze harddrug zo nu en dan van de sleutel snuift. Je kan er de hele nacht van opblijven en bent energieker dan ooit, maar hebt vaak geen enkel besef van de gitzwarte wereld die achter deze cocaïnegekte schuilt.
Op de toiletten van stadsbars, op ongeveer elk Nederlands festival en in de studentenhuizen hier in Leiden: er wordt bijna overal coke gebruikt. Het overgrote deel van de cocaïne die in Hollandse neuzen wordt opgesnoven, komt uit Zuid-Amerika, waar de cocaplant groeit. In het gehele continent zijn er grote drugsplantages te vinden met Colombia als koploper. De hoeveelheid grond beplant met coca bereikte er vorig jaar het hoogste niveau ooit en door de toegenomen vraag steeg de teelt van de cocaplant met 43%.
Meer cocaïneproductie betekent ook meer transport van cocaïne. In de havens van Rotterdam en Amsterdam samen is er in 2022 ruim 162.000 kilo cocaïne onderschept. Dat is een nieuw record en een vertienvoudiging van de 15.000 kilo die er een decennium geleden in beslag werd genomen. En die hoeveelheid onderschepte cocaïne is naar schattingen slechts 1 tot 10 procent van de totale markt – het topje van de ijsberg dus. Dat er maar zo weinig coke in beslag genomen wordt, is eigenlijk best opmerkelijk als je kijkt naar de lange reis die de drug moet afleggen voordat deze in ons kikkerlandje te gebruiken valt.
Natuurlijk doen transporteurs van coke er alles aan om ervoor te zorgen dat ze niet gesnapt worden met hun lading, want zowel de opbrengsten als de risico’s voor het smokkelen van grote ladingen cocaïne zijn torenhoog. Maar waar de drugsbazen rijker dan ooit worden nu de harddrug in populariteit groeit, betalen honderdduizenden onschuldige Colombianen een hoge prijs voor het ‘witte goud’.
Op 24 november 2016 werd het historische vredesakkoord in Colombia getekend en legden dertienduizend linkse strijders van guerrillabeweging FARC na een jarenlange strijd hun wapens neer. Toch is vrede in het Zuid-Amerikaanse land nu ver te zoeken: in veel gebieden nam het misbruik door gewapende groepen in de afgelopen paar jaar toe. Waar de FARC is weggegaan, strijden andere groeperingen om aan de macht te komen in de gebieden waar de coca wordt geteeld en vinden er steeds meer moordpartijen, bloedbaden en gedwongen ontheemdingen plaats.
Levensgevaarlijke handel
Voordat een lijntje coke in Leiden aankomt, heeft het dus al een heel spoor van vernieling achtergelaten in Colombia. Maar ook daar houdt het niet op: ook de wereld van de drugssmokkelaars is uiterst wreed. Dreigingen, liquidaties, martelingen: niks is te gek in de onderwereld als het om cocaïnesmokkel gaat.
Het is een groot spel van macht en controle: ook in de Rotterdamse haven. Steeds vaker dreigen drugscriminelen met het vermoorden van familieleden wanneer havenmedewerkers niet bereid zijn mee te werken aan het corrupte spel.
Ook voor degenen die vrijwillig de drugswereld instappen is het een levensgevaarlijk spel. Youtubekanaal VICE interviewde een drugskoerier die jarenlang drugs van Holland naar Finland transporteerde. De informant vertelt hoe hij in het criminele circuit altijd in de gaten gehouden werd: “Het is een hele gevaarlijke situatie. Wanneer transporteurs worden gevraagd om de drugs te verplaatsen, wordt er ook gevraagd waar hun familie woont.”
Kortom, cocaïne voedt een meedogenloos conflict en houdt enkele van de meest barbaarse mensenrechtenschendingen ter wereld in stand. Het bloed vloeit enorm door deze alsmaar groeiende cocaïnekoorts, maar het lijkt niemand iets te kunnen schelen: het festivalseizoen staat gewoon weer voor de deur.