24 juni 2022. Protesten bij het Amerikaanse Hooggerechtshof op de dag waarop het recht op abortus werd teruggedraaid. Foto: Ted Eytan (CC BY-SA 2.0)
Sinds de tweede Russische inval in Oekraïne presenteren de Verenigde Staten zich als de hoeders van de vrijheid en de democratie. Maar waren zij niet het land dat na 50 jaar het recht op abortus op nationaal niveau liet vervallen? Waren zij niet het land waar geslachtsveranderingen in sommige staten strafbaar zijn? Vergis u niet, dat is óók de VS – het land van freedom en democracy! Daarom moeten we een oogje in het zeil houden.
Vrijdag 24 juni 2022 was de kogel door de kerk. Alle grote internationale media berichtten dat het Amerikaanse Hooggerechtshof het landelijk recht op abortus schrapte. Dat betekent dat het recht op abortus nu bij de individuele staten ligt. In sommige staten, zoals Alabama, Texas en Mississippi is abortus nu verboden en strafbaar. Progressievere staten, zoals Californië en New York laten de procedure wel nog toe. Abortus is in Nederland vanaf 1984 toegestaan.
De beslissing van het Amerikaanse Hooggerechtshof om het landelijk recht op abortus te schrappen maakte de weg vrij voor een hoop conservatieve wetswijzigingen. Naast de wetten die de Amerikaanse deelstaten zelf bepalen (state-level of ‘deelstaatniveau’) zijn er ‘federale’ wetten die landelijk gelden en door het Hooggerechtshof worden bepaald. Het recht op abortus was een federale wet, waar alle staten zich dus aan moesten houden. Als reactie op de terugtrekking van die wet begonnen de conservatieve regeringen van sommige, met name zuidelijke staten aan hun eigen soortgelijke wetsvoorstellen.
Anti-LHBTQI
Deze wetsvoorstellen hebben één ding gemeen en dat is dat ze de LHBTQI-gemeenschap als doel hebben. Terwijl abortus in principe niks met LHBTQI te maken heeft, wordt het in de VS vaak onder de noemer ‘feminesme’ (of ‘woke’, of ‘progressief’) daarmee geassocieerd. De voorstellen worden dus geboren uit een conservatief gedachtengoed. ACLU, een Amerikaanse organisatie die zich inzet voor burgerrechten, volgt momenteel 322 anti-LHBTQI-wetsvoorstellen die staten willen invoeren.
De anti-LHBTQI-wetsvoorstellen betrekken verschillende soorten thema’s. Zo gaat het vaak om geslachtsaanduiding op identiteitsdocumenten, discriminatie bij sollicitatieprocedures en op de werkvloer, medische zorg voor transgenders, en openbare voorzieningen zoals genderneutrale toiletten.
Defensieve gendercultuur
Wat opvalt is dat deze veel van deze wetten het specifiek gemunt hebben op transgender of non-binaire personen. Veel conservatieve Amerikanen zijn van mening dat de ‘traditionele’ genders worden ‘bedreigd’ en zien wat daarvan afwijkt het liefst als een strafbaar feit. Ze beweren dat het doel van de wetsvoorstellen is om de rechten van kinderen en families te beschermen. Tegenhangers van de wetten noemen het religieus gemotiveerde uitsluiting. Ook zien ze de onnatuurlijke beëindiging van een zwangerschap ook als een zonde en dus een misdaad.
In de laatste vier jaar zijn er in de VS op deelstaatniveau zo’n 390 anti-transgender wetsvoorstellen ingediend, waarvan er 39 officieel aangenomen zijn. Dat lijkt weinig, maar de wetsvoorstellen díe aangenomen worden hebben grote impact op de vrijheden die transgender personen in het dagelijks leven ondervinden.
- Zo is het in Idaho sinds 2021 verboden voor transgender jongeren om deel te nemen aan sportwedstrijden in de gendercategorie waar zij voorkeur aan geven. Sinds die wet zijn er in 19 andere staten soortgelijke wetsvoorstellen aangenomen
- Een ander voorbeeld is de Parental Rights in Education Law (‘Wet Ouderlijke Bevoegdheid in Onderwijs’) die in maart 2022 in werking trad, ook wel de ‘don’t say gay-bill’ genoemd. Deze wet verbiedt docenten tot groep 5 om thema’s zoals seksualiteit en gender in de klas te bespreken. Tot groep 8 legt de wet beperkingen op. Ook stelt de wet docenten verplicht om ouders van kinderen in te lichten waarvan ze het vermoeden hebben dat zij misschien transgender of gay zijn.
- In Arkensas, Alabama en Arizona wordt aan wetten gewerkt die medische instanties en dokters verbieden genderbevestigende zorg aan minderjarigen te verschaffen. Hormoontherapie is één van de belangrijkste voorbeelden van deze zorg, waarmee jongeren hun puberteit af kunnen remmen vóórdat secundaire geslachtskenmerken zich onomkeerbaar ontwikkelen.
Ook buiten de VS hebben de wetswijzigingen invloed. “Het weegt zwaar, het maakt ons bang, vooral omdat we de spanningen rondom LHBTQI-vraagstukken zien oplopen, zoals in het VK” zegt Mika (21), trans man woonachtig in Nederland. Hij ziet ook dat de haat richting de LHBTQI-gemeenschap toeneemt. Op dit moment ligt de focus in dit debat op transgender personen, maar Mika denkt dat het niet daar zal stoppen. Daar zien we in de VS nu ook al tekenen van.
Seksualiteit, maar ook expressie onder vuur
Deze maand accepteerden parlementsleden in de deelstaat Tennessee een wet die dragshows of drag-optredens in de openbare ruimte of voor kinderen verbiedt. Er zijn op dit moment 15 andere staten die ook aan anti-dragshow-wetten werken. Aanhangers van de wet noemen dragshows “geseksualiseerde optredens” en zetten ze weg als ‘adult-oriented content’ (expliciet). In werkelijkheid hoeven dragshows niet seksueel getint te zijn en wanneer ze dat wel zijn, zijn kinderen niet toegestaan.
In Iowa werd eind Februari een wetsvoorstel ingediend dat het homohuwelijk kan verbieden. Volgens het voorstel “erkent de staat Iowa in haar definitie van het huwelijk alléén een heilig verbond tussen een biologische man en een biologische vrouw.” Iowa is daarmee de eerste staat die het homohuwelijk aan banden probeert te leggen.
Desinformatie
Volgens Mika gaat LHBTQI-haat hand in hand met desinformatie. “Terwijl veel anti-trans wetsvoorstellen erop uit zijn personen te verbieden hun geslacht te veranderen, worden ze weggezet alsof ze dienen om ‘kinderen te beschermen’.” Deze desinformatie is specifiek bedoeld om de steun voor transgender personen in de samenleving onderuit te halen. “Val er niet voor” zegt Mika. “De rechtse media proberen ons te framen als aggressors, verkrachters of pedofielen.” Bij veel conservatieven leeft dan ook het idee dat de LHBTQI-gemeenschap een geheime agenda heeft met als doel iedereen te gay en transgender te maken. Dat is natuurlijk een fabeltje.
In Nederland ontstond vorige week commotie rondom de ‘Week van de Lentekriebels’, waarin basisscholen tijd besteden aan seksuele voorlichting. Desinformatie speelde ook hier een rol, bijvoorbeeld toen politicus Thierry Baudet claimde dat kinderen in deze week worden “aangespoord om na te denken over geslachtsverandering, anale seks, trio’s en dragqueens.” Expertisecentrum Rutgers, dat de Week organiseerde, verklaarde deze claim onwaar en verwees naar WHO en Unesco standaarden waar het programma op was gebaseerd.
Volgens Mika heeft de LHBTQI-gemeenschap haar allies (‘bondgenoten’) daarom meer dan ooit nodig, nu de desinformatie vanuit Amerika ook Europa binnensijpelt. “Het belangrijkste is dat we zelf geïnformeerd blijven en naar LHBTQI-ers zelf luisteren (en dus niet naar wat andere mensen over hen zeggen). Protesteer, leer van elkaar – en bovenal: zet je af tegen intolerantie!”
Ondanks dat de grote meerderheid van anti-LHBTIQ wetsvoorstellen niet ingevoerd worden, hebben de wetten die het uiteindelijk wel redden grote invloed op de Amerikaanse samenleving. De verschillen tussen de deelstaten zijn enorm en er is geen enkele staat die voor de hele VS spreekt. Toch is het vaak zo dat Amerikaanse deelstaten elkaar nadoen op het gebied van wetsvoorstellen. Als de één iets waagt, volgen er bijna altijd meer. Ook in Europa houdt de LHBTQI-gemeenschap haar hart vast, want waar Amerikaanse staten elkaar nadoen, volgt Europa op haar beurt de Amerikaanse trends. Als de VS niest, is heel het Westen verkouden.