Vijf redenen om toch die tegels uit je tuin te wippen

Van 12 tot en met 18 april organiseert Milieu Centraal de Week van de Groene Tuin. Ook kunnen dorpen en steden zich weer aanmelden voor de Groene Stad Challange. En voor de burger is de wedstrijd het NK-tegelwippen gestart. Waar doen we het allemaal voor?

Nico van Bentem, natuurgids in opleiding bij het Instituut Voor Natuureducatie (IVN), loopt regelmatig door zijn woonplaats Hillegom. Hij ervaart dan iedere keer opnieuw hoe positief de inwoners reageren op vergroeningsprojecten. Zo wandelen en zitten de mensen graag in het nieuwe parkje dat aangelegd is door het gemeentebestuur. “Alleen als individu iets doen gaat moeizaam”, zegt hij, “mensen willen tegels in hun tuin, vaak omdat het weinig onderhoud kost, maar tegelijkertijd willen ze wel in het groenste dorp van Nederland wonen. Om de wijken toch leefbaar te houden zal er iets aan de vergroening van de tuinen moeten worden gedaan.”

IVN Natuurgids: “Alleen als individu iets doen gaat moeizaam, mensen willen tegels in hun tuin, vaak omdat het weinig onderhoud kost, maar tegelijkertijd willen ze wel in het groenste dorp van Nederland wonen.”

Er is al veel groen in Nederland, waarom dan toch tegelwippen in je tuin?
Nederland heeft veel groene regio’s maar onderstaande kaart maakt zichtbaar dat die gebieden niet goed verdeeld zijn over het hele land. Vooral in het westen en het midden is veel stedelijk gebied te vinden. Het tekort aan groen zorgt hier voor allerlei problemen, waaronder wateroverlast bij hevige regenval en hoge temperaturen bij hittegolven. Gebeurtenissen die alleen maar zullen intensiveren door verdere klimaatverandering.

Het onderzoek ‘Rood en groen: Het combineren van verstedelijking en natuur in de praktijk‘ van de Universiteit van Wageningen laat zien wat de burger zelf kan doen om te zorgen dat ook bebouwd gebied leefbaar blijft. De onderzoekers geven vijf redenen om toch die tegel uit de tuin te wippen:

1. Minder wateroverlast
Een gevolg van de klimaatverandering is dat er meer ‘piekbuien’ ontstaan. Er komt in een hele korte tijd heel veel water uit de lucht. Als een oppervlakte betegeld is, dan kan het water niet in de grond zakken en moet het op een andere manier worden afgevoerd, bijvoorbeeld door het riool. Het rioolsysteem kan worden aangepast, maar het is veel goedkoper om meer groen te creëren. De onbetegelde bodem werkt dan als een spons en de begroeiing erop laat het water verdampen en infiltreren.

2. Verkoeling in de zomer
Stenen nemen veel warmte op en houden het ook vast. Dat zorgt voor onnodig hoge temperaturen tijdens een hittegolf. Bomen en struiken zorgen voor schaduw en verlagen de temperatuur door water te verdampen.

3. Groen maakt gezond
Groen vermindert stress. En niet alleen het kijken naar de natuur maar ook het bewegen in een natuurlijke omgeving helpt mee aan een betere gezondheid.

4. De biodiversiteit verbetert
Door het creëren van groene tuinen en door het aanleggen van openbaar groen ontstaat er een nieuw ecosysteem. Meer plant- en diersoorten kunnen zich dan in de stad vestigen. Stenen alleen trekken stadsduiven, kraaiachtigen en meeuwen aan. Groen zorgt ervoor dat zangvogels, vlinders en egels zich ook thuis voelen in de stad. Zelfs bedreigde soorten, zoals de wilde bij, kunnen zich gaan vestigen. Maar hiervoor moet de tegel dan niet alleen door gras worden vervangen. Bijen houden bijvoorbeeld van inheemse planten zoals wild kattenkruid en grote tijm.

5. De waarde van je huis wordt hoger
De huizenprijzen in groene buurten blijken hoger te zijn dan in een met veel stenen

Niet heel veel werk
Natuurgids Van Bentem snapt ook wel dat mensen vooral in hun tuin willen zitten in plaats van erin werken. “Maar een groene tuin hoeft niet altijd heel veel werk te zijn, en je zit er zoveel lekkerder in”, gaat hij verder. De IVN gelooft dat betere voorlichting noodzakelijk is en organiseert daarom ‘De Week van de Groene Tuin’ om zo mensen toch enthousiast te krijgen. Nico heeft met zijn prachtige tuin zelf alvast het voorbeeld gegeven. “Je zit er heerlijk in, dat moet toch mensen motiveren.”

Bevordering van de biodiversiteit
Het totale oppervlakte van Nederland meet 41.542 km². Uit gegevens van het CBS-rapport, ‘Natuurlijke kapitaalrekeningen van Nederland‘, blijkt dat de natuur hierin nog steeds een grotere plaats inneemt dan bijvoorbeeld het woonoppervlakte. In onderstaande cirkeldiagram ‘De ecosystemen in Nederland in km_²‘ is de grootte van de diverse gebieden in Nederland zichtbaar gemaakt. “Dit ziet er niet direct verontrustend uit,” zegt Van Bentem. “De uitdaging bestaat vooral uit het creëren van een groene verbinding tussen de verschillende gebieden. Een lint van groene stroken door bebouwde regio’s zorgt ervoor dat bijen, insecten en vogels van gebied tot gebied kunnen reizen en zich zo kunnen verspreiden over heel Nederland. Het helpt dan als mensen hun tuin groen maken.” In zijn woonplaats Hillegom gebeurt dit deels al. Het project Bijenlint, waarin zowel particulieren als bedrijven en de gemeente meehelpen aan de verbetering van groene stroken en dus van de biodiversiteit, is een goed voorbeeld. Het verdient uitbreiding in Hillegom en navolging in heel Nederland.