Waarom je toekomstige droomhuis onbetaalbaar raakt
1 april 2022
Max Blom
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media 2021/2022.
Huizen gaan als hete broodjes over de toonbank. Foto: Jeroen Stoop. (CC BY 3.0).

Het is geen geheim dat koopwoningen de laatste jaren in prijs zijn gestegen. De stijging van de laatste jaren is er echter een die in Nederland nog nooit is voorgekomen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat de prijs van een koopwoning in februari jongstleden met 82 procent was gestegen ten opzichte van dezelfde maand in 2015. Deze ontwikkeling leidt tot frustratie onder een jongere generatie die zich realiseert dat hun droomhuis onbetaalbaar raakt. ”Je moet over de vraagprijs heen, anders wordt je weggelachen”, zegt Rotterdammer Pepijn Baaten (25).

Hoe is deze problematische situatie ontstaan? Een blik op de cijfers van het CBS geeft het volgende weer. De Nederlandse huizenprijs ondergaat sinds het derde kwartaal van 2013 al een stijging, maar deze is in 2021 in een stroomversnelling geraakt. Zo was een koopwoning in december van dat jaar gemiddeld 20,4 procent duurder dan in december 2020.

Een weergave van de snelle stijging in prijs van koopwoningen.

Schaarste op de woningmarkt is de voornaamste oorzaak van de prijsstijging. Politici komen met verschillende oplossingen, maar die van VVD-politicus Daniel Koerhuis trok de meeste aandacht. Zijn motto? Bouwen, bouwen, bouwen. Op het eerste gezicht geen slecht idee om schaarste te bestrijden. Toch zijn er nog andere fundamentele problemen die (de schaarste) in de hand werken.

Toen de NOS eind 2021 een enquête hield onder gemeenten om de oorzaken van de wooncrisis in kaart te brengen, kwamen enkele van deze fundamentele problemen aan het licht. De slechte doorstroom van senioren naar kleinere woningen werd als belangrijkste oorzaak van de crisis benoemd. Op een afstand volgden oorzaken zoals een tekort aan bouwgrond, vermogende kopers drijven de prijzen op en een gebrek aan geld voor bouw. Het antwoord is dus volgens de gemeenten niet alleen maar bouwen, bouwen, bouwen. Wat dan wel?

Het opheffen van de verhuurderheffing voor woningcorporaties is met 69 procent de meest genoemde oplossing. Dit zou meer geld beschikbaar maken voor de corporaties die vervolgens de mogelijkheid hebben om meer huizen te bouwen. Zo komt er op den duur meer woonruimte voor senioren wat tot een doorstroom in huisvesting zou moeten leiden. Ook het invoeren van een zelfbewoningsplicht voor huizenkopers is een oplossing die de gemeenten aanvoeren. Zo worden beleggers die speculeren op de woningmarkt bestreden. Tot slot wordt ook de moeizame samenwerking tussen provincie en gemeenten benoemd.

Tot nu toe is er vooral stilgestaan bij oorzaken en mogelijke oplossingen, maar hoe is het zoeken naar een woning in de praktijk? De geboren Rotterdammer Pepijn Baaten heeft hier inmiddels wel ervaring mee: ‘’Ik ben nu bij zo’n dertig bezoekingen geweest en heb vier keer een bod uitgebracht’’. Op de vraag of hij dan telkens boven de vraagprijs heeft geboden lacht Pepijn als een boer met kiespijn ‘’Ja je moet wel, anders wordt je oprecht weggelachen’’.

Pepijn is samen met zijn vriendin al een jaar op zoek naar een koopwoning in zijn geboortestad. ‘’Het is bijna onmogelijk om op te boksen tegen de concurrentie, die gewoonweg meer vermogen heeft. Wij hebben geen gift van onze ouders of een erfenis waar we op kunnen leunen.’’ Toch geeft Pepijn de moed nog niet op ‘’de zelfbewoningsplicht die ingevoerd is, is een stap in de juiste richting. Bovendien komt Rotterdam niet zo makkelijk van me af!’’.

Maar de wooncrisis blijft niet alleen beperkt tot Rotterdam en de Randstad. Ook in de provinciën waar voorheen relatief goedkope huizen te vinden waren is de stijging gigantisch. Koopwoningen in Groningen zijn van 2015 tot 2022 met 62.1 procent in prijs gestegen. Gelderland, Drenthe en Friesland hebben opeenvolgend te maken met een groei van 74.2, 57.2 en 56.2 ten opzichte van 2015. 

Toch zijn er enkele lichtpuntjes die ook genoemd moeten worden. Zo constateerde het CBS in 2017 dat de gemiddelde leeftijd van huizenkopers 39,4 jaar was. Sinds het begin van 2021 is de gemiddelde leeftijd echter geleidelijk omlaag gegaan. Volgens het Kadaster komt dat door de startersvrijstelling van overdrachtsbelasting voor personen onder de 35 jaar, waardoor het aantrekkelijk wordt voor deze groep om een huis te kopen. Dat dit het voortvloeisel is van een overheidsbesluit biedt ook perspectief voor de toekomst.

Al met al zijn er diverse factoren die in verschillende mate een rol spelen in de woningcrisis. De gemeenten zien de beperkte doorstroom van ouderen naar seniorenwoningen, een gebrek aan geld voor bouw en een tekort aan bouwgrond als voornaamste redenen voor het tekort aan woningen. Er moet dus meer dan alleen gebouwd worden om jongeren als Pepijn aan hun droomhuis te helpen.

1 april 2022 |
Max Blom
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media 2021/2022.