Je zult het zelf wel hebben gemerkt als je de afgelopen tijd een keer je tank hebt volgegooid. Brandstofprijzen zijn in de afgelopen maanden enorm gestegen. Ook deze maand zijn de prijzen weer flink omhoog gegaan. Maar hoe kan het dat de brandstofprijzen zo hard groeien?

Op de tiende dag van deze maand werd een recordbedrag bereikt. Voor een liter benzine betaalde je ruim 2,50 euro. Voor een liter diezel lag de prijs wat lager, maar ook de 2,37 euro is hoger dan wat wij gewend zijn. Maar hoe kan het toch dat de prijzen zo stijgen? Het antwoord ligt volgens Erik de Vries bij belastingen.

Op het moment gaat 83 eurocent van de literprijs naar accijns. In een interview met het NRC verteld Erik de Vries van NOVE, brancheorganisatie voor de zelfstandige brandstofhandel, dat er over zowel de kale benzineprijs als de accijns 21 procent btw geheven wordt. Dat is volgens de Vries uitzonderlijk, “het is een belasting op belasting”.

Het kwartje van Kok

Wat de hoogte van de brandstofprijzen ook beïnvloedt is het kwartje van Kok. In 1991 werd een accijnverhoging doorgevoerd op autobrandstof om zo de tekorten op de rijksbegroting tegen te gaan. De maatregel werd aanvankelijk gepresenteerd als tijdelijk en de overheid beweerd dat het kwartje van Kok ondertussen is teruggegeven door de eerste drie jaar na de maatregel accijns te bevriezen. Wilders stelde echter in 2012 dat het kwartje van Kok nooit is teruggedraaid.

 “De belangrijkste factor voor het bepalen van de benzineprijs is de prijs van olie”, laat Paul van Selms van United Consumers aan RTL nieuws weten. Die prijs ligt meestal rond de 60 á 80 dollar per vat. Bij die prijs halen olieproducerende landen winst uit het hele proces. Het probleem is dat die olieproducerende landen tijdens de coronacrisis niet die 60 á 80 dollar per vat kregen. “Als reactie besloten veel landen de oliekranen dicht te draaien. Dan daalt namelijk het aanbod en is de vraag groter. In zulke situaties stijgt de prijs weer. Die stijging is wat we op dit moment met z’n allen meemaken”, aldus van Selms.

Gelukkig duurt zo’n prijsstijging niet eeuwig. Andere olieproducerende landen zien namelijk ook dat de prijs blijft stijgen. Wanneer die daar ook gebruik van willen maken stijgt het aanbod van olie weer. “En meer aanbod betekend bij dezelfde vraag een lagere prijs”, aldus van Selms tegen RTL nieuws.

Verklaring

Maar dit alles verklaart nog niet waarom wij in Nederland nu zoveel betalen voor brandstof. Zeker als we kijken naar andere Europese landen. Het antwoord zit in de opbouw van de brandstofprijzen. Je hebt natuurlijk te maken met de productiekosten van een brandstof. Daarnaast wil de pompeigenaar ook wat verdienen. En tot slot heb je te maken met accijnzen en BTW. Dat laatste is waar Nederland in vergelijking tot de rest van Europa in uitschiet. De Accijnzen en de BTW liggen in Nederland namelijk simpelweg hoger dan in de rest van Europa.

De accijnzen bestaan uit een vast bedrag die dienen als belasting op brandstof. Omdat deze elk jaar opnieuw worden vastgesteld hebben ze een grote invloed op de brandstofprijs. Van Selms laat aan RTL weten dat de hoogte van de accijnzen bijvoorbeeld ook weerspiegelen of een land het milieu belangrijker vindt dan de mobiliteit van burgers. “ Milieueisen zijn hier bijvoorbeeld strenger dan in België. Zo moet hier een groene component worden toegevoegd aan benzine”, aldus van Selms. Het toevoegen van die groene componenten zorgt voor extra werk wat je ook weer terugziet in de prijs. "Zoiets gebeurt niet of veel minder in andere landen. Nederland loopt hierin voorop", vervolgd van Selms bij RTL.

Er zijn meerdere factoren die een rol spelen bij het vasstellen van brandstofprijzen. Belastingen en de prijs van olie zijn hierbij twee grote spelers. Strengere milieueisen zorgen in Nederland voor hogere accijnzen en dus hogere brandstofprijzen dan in andere Europese landen. Maar ondanks dat het bedrag per liter nu erg hoog ligt, hoeven we niet bang te zijn voor eindeloos stijgende brandstofprijzen.