Datavisualisatie
Voedselverspilling als verdienmodel: hoe impactorganisaties helpen
28 maart 2022
Saskia Slingerland
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media 2021/2022 (Bachelor Psychologie)
Foto: Shutterstock

Beurse appels, oud brood, maar ook overschotten pasta of kromme komkommers gooit men vaak zonder pardon weg. Wereldwijd  wordt een derde van al het voedsel onnodig verspild. In de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties werd afgesproken dat in 2030 de hoeveelheid voedselverspilling gehalveerd moet zijn ten opzichte van 2015. Ook de Nederlandse overheid streeft dit na. Gelukkig krijgen ze hierbij hulp door de flinke opkomst van nieuwe bedrijven met veel maatschappelijk impact.

Afgelopen jaar werd voor de elfde keer ‘’De Inspirerende 40’’ uitgebracht. Deze lijst, gemaakt door adviesbureau Synergie,  bevat de meest impactvolle bedrijven volgens de Nederlander. Grote namen als Bol.com, LEGO en Apple passeren de revue, maar is er een duidelijke stempel op de lijst gedrukt door maatschappelijk betrokken ondernemingen. In 2011 waren er slechts drie bedrijven maatschappelijk gedreven. Op de meest recente lijst heeft al meer dan de helft van de organisaties een impactvolle missie. En de prognose is dat dit komende jaren alleen maar meer wordt. Via hun businessmodel proberen ze een steentje bij te dragen aan een betere wereld. Opvallend in de ranking is volgens Synergie het aandeel van ondernemingen gericht op de voedingsindustrie.

Grote winnaar

Met het tegengaan van voedselverspilling als beste oplossing tegen klimaatverandering, neemt het aantal bedrijven dat zich hiermee moeit sterk toe.  Too Good To Go wordt, gezien gekroond tot winnaar van de lijst, bestempeld als toonaangevende organisatie in deze branche. Afgelopen januari vierde het bedrijf haar tweejarig bestaan. Het van oorsprong Deense concept draait om het redden van waardevol voedsel. Bakkerijen, supermarkten en restaurants kunnen voedselpakketten, zogeheten ‘magic boxen’ voor een klein prijsje verkopen via een app. Jessamine Slingerland, partner manager bij Too Good To Go legt uit: ‘’We dromen van een wereld zonder verspilling en willen het voor iedereen mogelijk maken om mee te doen in deze strijd’’. Ondanks de opkomst van de vele impactorganisaties merkt Slingerland weinig directe concurrentie: ‘’Ik ken geen andere organisatie die zich op de wereldmarkt al zo zichtbaar heeft weten te maken. Met onze aanwezigheid in 17 landen, waaronder Canada en de VS zijn we goed op weg om een wereldwijde speler te worden’’. In dit geval hoeft concurrentie ook zeker niet iets slechts te betekenen. ‘’Er is zó veel voedselverspilling, wij omarmen daarom zeker juist andere initiatieven’’, aldus Slingerland. Over de toekomstplannen is ze duidelijk: ‘’Er zijn nog duizenden bedrijven die samen met ons eten zouden kunnen redden. Zodra er iets in de prullenbak belandt, is het misgegaan, zeggen we altijd.’’

De problematiek

Want, hoe groot is dat probleem nu eigenlijk? De gevolgen zijn van dusdanige orde dat de Verenigde Naties de verspilling per 2030 gehalveerd wil hebben, met het milieu als grootste drijfveer. Van productie tot consumptie, de hele voedselketen vraagt veel van de aarde. De gevolgen verschillen per soort product dat weggegooid wordt. Hoewel vlees relatief weinig verspild wordt, is de milieu-voetafdruk per kilo vlees gigantisch. Denk maar eens aan het land en water wat gebruikt moet worden, de broeikassen van de veestapel en voeding voor de koeien, dat ook weer verbouwd moet worden. Laat staan alle transport. Volgens onderzoek komt een derde van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen uit de voedselsystemen. Onnodige voedselverspilling, van welk product dan ook, zorgt voor onnodige belasting van het milieu.

De Nederlandse overheid wil graag voorop lopen in het nastreven van de Sustainable Goals. Dat is maar goed ook, want vergeleken met de rest van Europa wordt er in ons kikkerlandje veel voedsel verspild. Sidenote hierbij is wel dat we de op twee na grootste landbouwexporteur ter wereld zijn. Toch kan ook de individuele Nederlander er iets van. Volgens de Monitor Voedselverspilling bedroeg de verspilling in 2019 per hoofd tussen de 88 en 138 kilogram. Dit zijn zo’n 100.000 vrachtwagens vol.

In ieder land wordt voedsel in meerdere of mindere mate onnodig verspild. Opvallend hierbij is het verschil tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden. In ontwikkelingslanden gaat het meeste voedsel verloren in het begin van de keten, bij de oogst en opslag. Andersom ligt dat voor de Westerse landen. Daar zijn het met name de consumenten die verspillen.

Hulp in elke fase

Too Good To Go zet vooral in op de latere fasen van de keten, zodra het eten al in de verkoop gaat. Andere impactorganisaties richten hun peilen juist weer op het begin van de keten. Restaurant Instock redt producten die anders verspild zouden worden en haalt deze op bij producenten, telers en verpakkingsbedrijven. Na de laatste kwaliteitscheck vervoeren zij de producten naar de restaurants waar de chefs op creatieve wijze een drie-gangen menu bereiden voor de gasten.

Techbedrijf Contronics speelt in op een praktische oplossing: Dry Misting. Deze technologie werkt verkoelend en voorkomt zo uitdroging van verse producten. Dit staatje supersonische techniek kan in elk deel van de keten worden toegepast. Tegenwoordig is dit ook in de supermarkten steeds meer te zien.

En ook nu nog betreden steeds meer startups de markt om met de missie om verspilling tegen te gaan. Goed nieuws voor de Nederlandse overheid.

Tussenstand

Want hoe staat het nu eigenlijk met de vermindering van verspilling die Nederland beoogt te halen in 2030? Carola Schouten, oud minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit beloofden in 2018 nog eens 7 miljoen euro vrij te maken de komende vier jaar om het probleem aan te pakken. Huidig minister Staghouwer gaf deze maand een update over de huidige stand van zaken. Hierin wordt medegedeeld dat er tussen 2018 en 2019 voor het eerst een significante daling is ingezet van 8%. In 2018 zijn nieuwe maatregelen ingezet in de nationale agenda Samen Tegen Voedselverspilling. De huidige data loopt slechts tot 2019, waardoor het nog te vroeg is om dit effect te zien.

De minister benadrukt in de brief nogmaals dat iedereen kan bijdragen aan het verminderen van voedselverspilling.  Naast de economische gevolgen en invloed op het klimaat heerst er ook een morele verplichting op de vermindering van voedselverspilling. Uit onderzoek van de Food and Agriculture Organization van de Verenigde Naties blijkt namelijk dat 768 miljoen mensen in de wereld nog ondervoed is.

28 maart 2022 |
Saskia Slingerland
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media 2021/2022 (Bachelor Psychologie)