Na een pandemie van ruim twee jaar, is er nu dan eindelijk een eind gekomen aan het binnen blijven. De festivals en het nachtleven mogen hun deuren eindelijk weer openen. Voor veel jonge mensen betekent dit ook meer drugsgebruik. Welke impact heeft de pandemie op drugsgebruik gehad bij jonge mensen?

“Voor corona gebruikte ik op feestjes en festivals regelmatig. Ik heb veel vrienden die naar hardstyle en hardcore luisteren, en het gebruik van XTC en speed is daar best normaal. Voor lange feestjes is het handig om wakker te kunnen blijven, maar de muziek wordt er ook intenser door”, vertelt hardcore-liefhebber Denise (27). Toen de festivals niet meer doorgingen, verminderde haar gebruik ook.

Festivalloze zomers

Drugs als XTC en amfetamine staan bekend als drugs die vooral op feesten en festivals gebruikt worden. Uit recent onderzoek van het Trimbos Instituut blijkt dat tijdens de coronapandemie het gebruik van deze drugs is gedaald. Waarbij nog 43% van de deelnemers in het jaar voor de pandemie nog XTC gebruikten, was dit tijdens de lockdown nog slechts 17%. Bij partydrugs als amfetamine en lachgas zien we een vergelijkbare daling. 

“Ik heb nog wel eens stiekem een lang feestje gehad waar ik wat speed gebruikte, maar niet zoveel als voorheen. Ik ben niet iemand die op de vrijdagavond zomaar een lijntje op de keukentafel legt. Als er geen feest is, gebruik ik niet, en mijn vrienden eigenlijk ook niet. XTC heb ik nog wel eens met een groep vrienden uit verveling gedaan, maar over het algemeen gebruiken mensen dat sowieso niet wekelijks. Het sloopt je lichaam en je voelt je er mentaal slecht door de dagen erna.” 

Dit patroon zien we ook terug als we de cijfers van het CBS vanuit de Leefstijlmonitor, als we jaarlijks amfetaminegebruik in 2019 vergelijken met dat van 2021. In beide leeftijdsgroepen zien we een lichte daling, waarvan de grootste ligt in de leeftijdscategorie van Denise, namelijk 20-30 jaar. Volgens Denise komt dit ook omdat speed niet past in een thuissetting. “Je wordt heel wakker en alert, maar je krijgt er ook gewoon katers van, vooral door het slaaptekort.” In een tijd zonder festivals en hardcore-raves heeft speedgebruik dus niet veel zin. 

Blowen uit verveling

Een drug die wel regelmatig in een thuissetting gebruikt wordt, is cannabis. Volgens het Trimbos Instituut waren ruim 40% van de deelnemers van het onderzoek in de eerste lockdown juist meer gaan blowen. Dit is ook zichtbaar in de cijfers van de Leefstijlmonitor. In beide leeftijdsgroepen is een stijging te zien. In de leeftijdscategorie van 20 tot 30 jaar is dit een stijging van bijna 5%.

Ook psychologiestudent Tim (24) kan dit beamen: “Ik blow regelmatig, ook pre-corona. Tijdens feestjes, maar ook af en toe met vrienden of huisgenoten. Tijdens corona is dit wel een stuk meer geworden.” Onder andere de avondklok speelde hier een rol in: “Eerst kon ik nog naar vrienden toe, maar door de avondklok kon dat niet meer. Daardoor zat ik al snel met mijn huisgenoten te niksen op de bank. Ik was eigenlijk alleen nog maar bezig met studie, en dat was allemaal online. Het was chill om even je hoofd uit te zetten en gewoon naar iets als Rick & Morty te kijken. Met een joint is dat toch gezelliger.”

Zorgen om compensatiegedrag

Na een lange tijd geen feesten en festivals betekent dat dat er een hoop ingehaald moet worden. In Erasmus Magazine, een journalistiek tijdschrift van de Erasmus Universiteit in Rotterdam, uit hoogleraar klinische psychologie en verslavingsdeskundige Ingmar Franken zijn zorgen over dit inhaalgedrag. Hij noemt dit het ‘rebound-effect’. Jonge mensen zullen grijpen naar “alle alcohol en partydrugs die ze hebben moeten missen.”

Ook uit Franken zijn zorgen over ontstane patronen die na de pandemie stand blijven houden. De redenen en momenten dat mensen voor drugs kiezen kunnen veranderen. Denise en Tim hebben bijvoorbeeld wel eens uit verveling gebruikt. Verslavingsdeskundige Floor van Bakkum uit soortgelijke zorgen in Trouw. Volgens haar vormt het veranderen van het motief om te gebruiken een risico voor verslaving. “Als je coke gaat gebruiken wanneer je angstig bent, dan krijgt het middel een heel andere functie.” Als je een middel gebruikt als je je goed voelt, loop je minder risico met betrekking tot verslaving. Ondanks dat de meeste maatregelen nu zijn opgeheven, kunnen ontstane patronen dus nog een lange nasleep hebben voor sommige mensen.