Momenteel heeft de helft van alle Nederlanders overgewicht, blijkt uit de cijfers van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek). Dit percentage is ongewijzigd ten opzichte van 2018 – toen het Nationaal Preventieakkoord is opgesteld. Hierin staat dat het aantal volwassenen met overgewicht teruggedrongen moet worden naar 38 procent. Het is nog maar de vraag of Nederland dit doel haalt.
Volgens het Voedingscentrum heeft iemand overgewicht wanneer diegene te veel overtollig vet opgeslagen heeft in het lichaam. Overgewicht kun je ook precies meten door je BMI (Body Mass Index) uit te rekenen. Bij volwassenen geldt een BMI van 25-29,9 als overgewicht en hoger dan 30 is obesitas. Mensen met overgewicht lopen meer gezondheidsrisico’s, denk aan suikerziekte, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, galstenen en bepaalde soorten kanker.
Aanhoudende overgewicht
De afgelopen tien jaar blijft het aantal volwassenen met overgewicht in Nederland nagenoeg gelijk. Dat is niet altijd zo geweest. Volgens cijfers van het CBS had in 1981 nog maar 33,3 procent van de Nederlanders overgewicht en in 2001 was dit percentage al 45,8 procent. Hoogleraar diabetologie en oud-voorzitter van het Partnerschap Overgewicht Nederland (PON) Hanno Pijl benoemt de leefomgeving in de breedste zin als oorzaak van de (aanhoudende) overgewicht. “Die bepaalt de keuzes die wij kunnen maken als het gaat om voeding, beweging en slaap. En het maakt ons ook nog gestrest.”
Zorgelijk is ook de stijging van het percentage jongeren met overgewicht in de leeftijd 12 tot 18 jaar. Dat komt volgens Pijl doordat onze kinderen opgroeien in een ‘obesogene’ omgeving. Ze zijn continu verleidt tot de verkeerde keuzes als het gaat om voeding, beweging en slaap. Componenten van onze leefstijl die, in samenhang met genetische aanleg, ons gewicht bepalen. “Er is altijd en overal gemaksvoeding, ze hoeven zich nergens meer lichamelijk voor in te spannen en ze slapen slechter door de computerspelletjes waar ze 24 uur per dag toegang toe hebben. Reken daarbij dat er door alle prikkels die in toenemende mate binnenkomen steeds meer stress is en het palet van dingen waar kinderen dik van worden is compleet. De toename in gewicht betekent naar alle waarschijnlijkheid dat de leefomgeving de laatste jaren niet gezonder, maar (nog) ongezonder is geworden."
Gezonder Nederland
Met het Nationaal Preventieakkoord wil de Rijksoverheid met 31 andere partijen Nederland gezonder maken. Ze willen inzetten op preventie en minder op zorg, bijvoorbeeld door mensen te stimuleren gezonde keuzes te maken. In 2040 moeten kinderen meer bewegen in een gezonde leefomgeving door onder andere vaker de fiets te pakken. Bij volwassenen moet het percentage obesitas, overgewicht en diabetes omlaag. Daarom zet de Rijksoverheid in op de volgende drie punten: gezond eten bevorderen, meer bewegen en sporten en een gezonde omgeving en toegankelijke zorg.
Nederland in Beweging
Voldoende beweging gaat overgewicht tegen. Daarom heeft de Rijksoverheid met het Nationaal Preventieakkoord het doel opgesteld dat 75 procent van de Nederlanders beweegt volgens de Beweegrichtlijnen. Volgens deze richtlijnen van de Gezondheidsraad moeten volwassenen elke week minstens twee en een half uur matig intensief bewegen. Voor kinderen is dit een uur per week. Ook adviseert de Gezondheidsraad voor beide groepen spier- en botversterkende activiteiten. Nederland kent een lichte stijging van het aantal Nederlanders dat voldoet aan de beweegrichtlijn.
Het doel van 75 procent is nog ver, want in 2020 voldeed een kleine meerderheid van de Nederlanders aan de richtlijn. Om Nederland in beweging te krijgen, zet de overheid in op bijvoorbeeld een passend beweeg- en sportaanbod voor volwassenen en kinderen met overgewicht. Ook komt er een betere lokale samenwerking om de mensen naar de sportvoorziening te begeleiden en stimuleert de Rijksoverheid een toename van actief woon-werkverkeer. De overheid wil de jeugd stimuleren meer buiten te zijn in de natuur en ze wil inzetten op meer attractieve speelplaatsen. Jantje Beton en Nickelodeon stimuleren dit al en organiseren daarom op 15 april een Buitenspeeldag.
De Rijksoverheid heeft dus een scala met maatregelen die ze wil nemen om het aantal Nederlanders met overgewicht terug te dringen om daarmee de doelen van het Nationaal Preventieakkoord te halen. Toch is Pijl sceptisch: “Met de maatrelen die tot nu toe genomen zijn is het onhaalbaar. De overheid is van plan de aanwezigheid van fastfoodrestaurants in de buurt van scholen te beperken. Ik hoop dat dat het begin is van meer regelgeving om de markt te sturen in de richting van een gezondere leefomgeving. We hebben echt regels nodig. Als we het aan de markt laten zal het niet lukken, omdat mensen altijd de gemakkelijkste keuzes maken - die bijna altijd ongezond zijn."
- Lees hier waarom genoeg slaap belangrijk is voor een gezond gewicht.