Een vredesmissie. Zo omschrijft Poetin de oorlog met Oekraïne. Hij geeft aan dat er in Oekraïne veel Russische burgers wonen die worden uitgeroeid door het Oekraïense leger. Daarnaast zegt Poetin dat het Westen en Oekraïne zich agressief hebben opgesteld tegenover Rusland. Op welke genocide en agressiviteit doelt Poetin en hoe zijn deze tot stand gekomen volgens hem?
De oorlog in Oekraïne is inmiddels al een maand bezig, tenminste de escalatie daarvan. Want de oorlog is eigenlijk al sinds 2014 aan de gang en de oorzaken daarvan al veel langer. Poetin beweert dat de schuld bij westerse en Oekraïense handelingen ligt. Het conflict kent echter ook andere mogelijke oorzaken die hij vooralsnog niet heeft benoemd.
Hoe is het conflict to stand gekomen?
In 2013 was Viktor Janoekovytsj de president van Oekraïne. Janoekovytsj had bij zijn verkiezingen beloofd om toenadering tot de Europese Unie te zoeken. Als president deed Janoekovytsj juist het tegenovergestelde en zocht toenadering tot Rusland. In december van 2013 protesteren studenten op het Onafhankelijkheidsplein (Majdan Nezalezjnosti) tegen Janoekovytsj, omdat Janoekovytsj weigerde de associatieovereenkomst met de Europese Unie te ondertekenen. Het protest wordt door de politie hardhandig neergeslagen. Na maanden van strijd tussen protestanten en politie ontvlucht Janoekovytsj Oekraïne en gaat naar Rusland.
In Kiev lijkt de rust wedergekeerd, maar in andere delen van Oekraïne zijn burgers het niet eens met de machtswisseling. Pro-Russische burgers en Russische militairen slaan de handen ineen en zowel in de Krim als in Oost-Oekraïne ontstaat onrust. In 2014 annexeert Rusland de Krim. In Oost-Oekraïne blijft er oorlog voortduren tussen het Oekraïense leger en de pro-Russische separatisten die ondersteund worden door Rusland. Deze inmiddels achtjarige oorlog is de genocide waarop Poetin doelt, gezien een groot deel van de separatisten ook Russisch staatsburger is.
Oekraïne en Europa
In het verleden is Oekraïne deel geweest van de Sovjet-Unie. Ver daarvoor waren Rusland en Oekraïne één als onderdeel van het Kievse rijk. Nu wil de Oekraïense bevolking echter onderdeel zijn van Europa en de Europese Unie, vanwaar komt deze wens en connectie tussen de Oekraïners en Europa?
Stef Honcharenko is in Nederland geboren maar heeft familie in Oekraïne en spreekt over de verbondenheid die Oekraïners met Europa voelen. ”Sinds er vrije handel is tussen Oekraïne en Europa zijn er veel voordelen bijgekomen voor het Oekraïnse volk. Als iemand bijvoorbeeld in een ander land wil studeren dan kan dat gewoon en die vrijheid bevalt wel.”
Poetin ziet deze vrijheid echter als een bedreiging voor de grenzen van Rusland. Hij heeft aangegeven dat volgens hem Oekraïne een creatie is van de Sovjet-Unie en zich ondankbaar heeft getoond. Voor nu houdt Poetin zijn burgers voor dat Rusland op een vredesmissie is om de Russen in Oekraïne te beschermen van de genocide die Oekraïne volgens hem pleegt. ”Ik heb besloten een speciale militaire operatie uit te voeren. Het doel is mensen beschermen die acht jaar lang zijn onderworpen aan de genocide van het regime in Kiev”, aldus Poetin. Zo schotelt hij dat ook voor via de Russische staatstelevisie.
Poetins propaganda rust grotendeels op de agressie die het Westen volgens hem toont. Om nog beter te begrijpen op welke manier het Russische volk wordt overtuigd van het kwade beeld van het Westen hebben we een tijdlijn in elkaar gezet over de agressie die het Westen en Oekraïne volgens Poetin tonen, zie hieronder.
Alternatieve doeleinden
Ondanks Poetins bewering dat het doel is om Russen te beschermen wijst hij toch op agressie vanuit het Westen die dit conflict hiermee heeft uitgelokt. Dan gaat het verhaal plots over de uitbreiding van de NAVO en de EU terwijl dit geen enkele bedreiging is voor de Russische burgers in Oekraïne. Poetin wijst op de belofte van de EU om zich niet verder naar het Oosten uit te breiden dan de DDR. Dit is al lang en breed gebeurd dus waarom is er nu sprake van escalatie?
Poetin blijkt bitter over het statusverlies wat Rusland heeft geleden. Hij wil dat Rusland weer een grootmacht is zoals in de tijden van de Sovjet-Unie toen hijzelf nog een KGB-agent was. Zolang de lidstaten van de EU en NAVO hun krachten bundelen weet hij dat Rusland niet oppermachtig kan zijn.
Daarnaast is er nog een andere mogelijke motivatie voor Rusland. Er is olie en gas gevonden in de Krim en Donbass regio. De reserves die zijn gevonden zouden het einde van Oekraïense afhankelijkheid van Russische voorraden betekenen. Alhoewel de reserves in de Krim al vanaf 2014 in handen van de Russen is, resteerde er nog een reserve in Oekraïne. Het zogeheten Dnieper-Donets bassin zou volgens de United States Geological Survey (USGS) echter nog meer gas bevatten en dit bassin ligt in het Oosten van Oekraïne, waar Poetin nu zijn pijlen op richt. Dit lijkt motivatie genoeg, maar wat Poetin uiteindelijk daadwerkelijk wil bereiken met deze oorlog zal nog blijken.