Het leven van een expat gaat niet over rozen: een taalbarrière, een cultuurbarrière en een wooncrisis. Expats lopen dagelijks tegen deze problemen aan. De coronacrisis deed daar nog een schepje bovenop: een land in lockdown en een dieptepunt in de mentale gezondheid onder jongeren. Jonge expats leven op het kruispunt van al deze maatschappelijke problemen. Wat doet dat met een mens? Veel.
De muren van de studio van Pedro (26) hangen vol met retroprenten van attracties in Disneyland, de tekeningen in zijn schetsboek zijn al net zo verbluffend en bladerend door zijn ontwerpen van pretparken vraag je je af: is er iets dat deze handen niet kunnen maken? De Spaanse pretparkontwerper kwam in 2018 als student aan de kunstacademie in Valencia voor een stage naar Nederland. Net als voor alle Nederlanders is het voor buitenlanders ongelooflijk moeilijk om een betaalbaar huis te vinden. “Ik moest uiteindelijk toch een plek zien te vinden en zo ben ik eerst in een illegale woning in Den Haag terecht gekomen”. Na zijn stage ging hij bij hetzelfde bedrijf aan de slag. “Uiteindelijk kreeg ik via mijn werkgever een huurwoning in Noordwijk. Daar heb ik ontzettend veel geluk mee gehad”.
Vanwege hun speciale omstandigheden is het voor jonge expats vaak nog moeilijker om een woning te krijgen. De zin ‘sorry, geen internationalen’ die vaak onder advertenties van kamers staat is berucht onder expats. “Als het dat niet is, dan is je inkomen te laag of je mag geen huisdieren meenemen” vertelt Pedro. Hoewel expats gemiddeld goede banen met een hoog salaris hebben, is de situatie voor jonge expats nijpender. “Naar het buitenland verhuizen is duur en mijn ouders hadden geen geld om mij te ondersteunen. Voor het eerst aankomen in een vreemd land, met een laag inkomen, zonder een vriendengroep of familie om op terug te vallen, mensen begrijpen niet hoe eng dat is”. Daar komt bij dat het zonder vast adres bijna onmogelijk is om een huisarts te vinden of een bankrekening af te sluiten.
Van de regen in de drup
Verder zijn er veel andere factoren die stress opleveren voor expats. Volgens het CBS telde Nederland voor de pandemie ongeveer 400 duizend kenniswerkers uit allerlei landen. Internationaal gezien is dat een relatief lage hoeveelheid, maar anders dan in het buitenland hebben expats in Nederland vaker een hoog beroepsniveau. Ongeveer 67% van de expats die naar Nederland komen, werkt bijvoorbeeld als manager, arts of musicus. Cijfers van het CBS laten zien dat werk op dit beroepsniveau garant staat voor een hoge werkdruk en dus een hoop stress. Dat is mogelijk een van de redenen dat ze zoveel vaker depressieve gevoelens ervaren. In Amerikaans onderzoek geeft 50% van de buitenlandse werkers aan te worstelen met hun mentale gezondheid. Het oplossen van de problemen van jonge expats lijkt dus te beginnen bij het aanpakken van problemen die Millenials en Gen-Z al vaker aankaartten. Namelijk: lagere werkdruk, lagere huren en meer aandacht voor mentale gezondheid.
Naast de wooncrisis en een hoge werkdruk is een grote uitdaging voor veel kennismigranten het opbouwen van een vriendenkring. Dat is al een uitdaging op zichzelf, maar de coronacrisis maakte dat nog moeilijker. “Nederlanders zijn open en aardig naar buitenlanders, maar het duurt lang voordat ze je echt als vriend beschouwen en je in hun leven toelaten” vertelt Flavio (26), Italiaanse promovendus aan de universiteit in Leiden. Tijdens zijn studie, verbleef hij al een jaar in Ravensburg in Duitsland. Hij werkt aan zijn proefschrift in Luxemburg, maar is sinds oktober een half jaar in Nederland. Met zijn borstelige baard en lengte van bijna twee meter verwacht je dat Flavio de hele wereld aan kan. Onder dat ruwe uiterlijk zit ook een gevoelige kant. “Het zit in de aard van de expat om enigszins eenzaam te zijn, omdat je op elke nieuwe plek een nieuwe gemeenschap moet zoeken. De lockdowns maakten dit nog intenser. Met nieuwe mensen in contact komen is dan heel lastig”.
Hoe nu verder?
Jonge expats leven dus op het snijpunt van twee groepen die door de coronacrisis meer eenzaamheid ervaren. 55% van de 18-24 jarigen geeft aan zich eenzamer te voelen door de maatregelen, blijkt uit onderzoek van I&O. De lockdowns raken jonge expats dus extra hard. Pedro: “Ik verhuisde vorig jaar midden in een lockdown naar Leiden, omdat het veel bruisender is dan Noordwijk. Ik kende alleen vrijwel niemand hier, ik had niemand met wie ik een wandeling kon maken. Ik zat de hele dag vast in een kleine studio. Omdat alles dicht was, kon ik nergens heen. Ik kon niet met mijn leven hier beginnen. Daardoor voelde ik me depressief. Ik overwoog zelfs om terug te gaan naar Spanje”.
Het versoepelen van de coronamaatregelen vorige maand is dus een lichtpuntje in de duisternis. Beide expats kijken er naar uit om Leiden en haar bewoners verder te gaan ontdekken. Dat is in ieder geval een hele verbetering op het afgelopen twee jaar. Voor Flavio zit er haast achter. Hij gaat eind maart voor 1,5 jaar terug naar Luxemburg. “Ik ga de Nederlanders ontzettend missen, maar niet het Nederlandse eten”.