Iedereen kent wel iemand, of is zelf onderdeel, van de pechgeneratie. Wie sinds 2015 begon met studeren mag zichzelf die naam geven. Deze studenten krijgen niet zoals vroeger maandelijks een gift van honderden euro’s, maar moeten geld lenen. Dit resulteert in steeds meer gevallen tot torenhoge schulden. Nu, zeven jaar later, wil het nieuwe kabinet-Rutte IV van het leenstelsel af.
Een nieuw kabinet betekent ook nieuwe plannen. Het zag er allemaal rooskleurig uit toen de plannen van het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie gepresenteerd werden. Het leenstelsel wordt afgeschaft! Studenten ontvangen vanaf het jaar 2023/2024 weer een ‘stufi’. Buiten de basisbeurs is er ook een inkomensafhankelijke aanvullende beurs. Goed nieuws dus voor de toekomstige studenten.
Maar hoe zit het met de studenten die hebben ‘geleden’ onder het leenstelsel? Zij krijgen korting op hun studieschuld of ontvangen een studievoucher. De coalitie trekt hier 1 miljard euro voor uit. Klinkt best veel, toch? Omgerekend is dit ongeveer duizend euro per student. Terwijl de gemiddelde studieschuld per student ruim 15.000 euro is. Daarnaast kijkt de bank naar de studieschuld wanneer je een hypotheek aanvraagt. De pechgeneratie dus.
Compensatie
Oud-student Rob Lambers begon in 2015 met zijn opleiding en is net afgestudeerd. Hij is de eerste lichting die onder het leenstelsel viel en valt dus onder de pechgeneratie. Rob heeft momenteel een studieschuld van bijna 60 duizend euro. “In eerste instantie leende ik zo veel mogelijk omdat ik de leenvoorwaarden gunstig vond. Het geld staat nu op mijn spaarrekening. Nadat de afschaffing van het leenstelsel al na enkele jaren in opspraak kwam, leek een hoge studieschuld mij handig. Ongeacht het type compensatie dat we krijgen, is een hoge schuld altijd beter dan geen schuld”.
De pechgeneratie protesteerde op 5 februari nog op het Museumplein in Amsterdam. Duizenden studenten lieten van zich horen, omdat de beloofde miljard euro in hun ogen niet voldoende is. Voorzitter Ama Boahene van de Landelijke Studentenvakbond zegt hierover bij AT5: “Het doel is volledige compensatie ter hoogte van een basisbeurs gedurende de periode van hun hele studie. Ook voor studenten die misschien niet hebben geleend”.
Omslagpunten
De studiefinanciering vierde in 2015 haar tweehonderdste verjaardag. Intussen kent Nederland vele omslagpunten in de geschiedenis van het studiefinancieringstijdperk. Net als de vraag of de overheidssteun een gift of een lening moet zijn. Bekijk hieronder welke omslagpunten van de studiefinanciering Nederland kent in de afgelopen tweehonderd jaar.
Studenten stellen studeren uit
Niet alleen studenten merken iets van de overgang van het leenstelsel naar de studiefinanciering. Hogescholen zien momenteel dat de aanmeldingen voor het studiejaar 2022/2023 aanmerkelijk lager zijn dan de voorgaande jaren. Meest genoemde oorzaak is de onzekerheid van de studiebeurs. Studenten weten nog niet hoe de afschaffing van het leenstelsel eruitziet en of ze gecompenseerd worden. Ze willen weten wat de toezeggingen over de studiefinanciering waard zijn.
Voor een inhaalslag van het aantal aanmeldingen van studenten moet het ministerie van Onderwijs met duidelijkheid komen. Anders stuiten hogescholen op enkele problemen. Een tekort aan aanmeldingen betekent in 2026 minder afgestudeerden op de arbeidsmarkt. Ook kunnen hogescholen niet opeens opschalen in de laatste jaren om hun studenten op te leiden.
Gift of lening?
De toekomst ziet er somber uit voor de pechgeneratie. Het kabinet is namelijk niet van plan om de compensatie voor deze studenten op te hogen, zegt minister van Financiën Sigrid Kaag. De focus ligt nu op de terugkerende basisbeurs, de studievouchers en andere manieren van tegemoetkomingen. Over dat laatste gaat minister Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap met studentenorganisaties in gesprek.
Hoelang de basisbeurs blijft is ook onzeker. Misschien keert het leenstelsel over een aantal jaar wel weer terug. Terugkijkend op het zigzagbeleid van de overheid met de studiefinanciering van de afgelopen 200 jaar is dit idee niet uit te sluiten.
- Lees hier hoe zes studenten van de pechgeneratie vertellen over hun studieschuld.