Afgelopen weekend zijn de Paralympische Winterspelen van start gegaan. De Spelen, speciaal georganiseerd voor atleten met een handicap, worden gehouden in Beijing en duren tot het einde van deze week. Op de televisie merk je daar echter weinig van.
Voor Nederland zijn de eerste medailles al binnen: zilver en brons in de supercombinatie zitskiën. Vanochtend om kwart over zeven onze tijd vond de wedstrijd plaats, met de Nederlandse Jeroen Kampschreur als één van de favourieten voor de gouden medaille. Toch werdt het event niet uitgezonden door de NPO, en was deze enkel online (live) te volgen.
Dit staat in sterk contrast met de Olympische Winterspelen, die een aantal weken lang de zendtijd op de NPO domineerde. De Paralympische Winterspelen krijgen echter maar 17 keer zendtijd, voor korte samenvattingen van een half uur. Meer dan de helft hiervan zijn herhalingen, en 40% van de uitzendingen vinden plaats rondom middernacht.
Dit is geen nieuw verschijnsel, en is ook internationaal terug te zien. De Paralympische Zomerspelen in Rio in 2016 kregen in de Verenigde Staten 66 uur aan zendtijd op NBC, één van de grootste gratis zenders in het land. De Olympische Spelen daarintegen kregen ruim 6000 uur aan zendtijd.
Vanuit de maatschappij lijkt er ook minder interesse te zijn voor de Paralympische Spelen. De Openingsceremonie van de Olympische Spelen had gemiddeld ruim een miljoen kijkers, en was op die dag de 10e meeste bekeken programma op NPO1. Aan de keerzijde stond de opening van de Paralympische Spelen niet eens in de top 25 met (gemiddeld) maar 132.000 kijkers. Dat is bijna tien keer zo weinig, terwijl ze op dezelfde tijd zijn uitgezonden.
Volgens Marc Verboord, professor Media and Society aan de Erasmus Universiteit, is een van de factoren die dit verschil in media-aandacht veroorzaakt een verschil in symbolische waarde. De Olympische Spelen hebben een rijke geschiedenis die duizenden jaren teruggaat. De Paralympische Spelen zijn veel jonger, en hebben dus nog geen tijd gehad om hun stempel te zetten op de maatschappij. Hieronder lees je in het kort hoe deze geschiedenis eruit heeft gezien.
“De publieke omproep is van en voor iedereen. Het is onze missie om een breed publiek te bereiken met onze rijke programmering van publieke waarde”
Frans Klein, Directeur Video NPO
De NPO heeft de wens om er voor iedereen te zijn. Met een magere programmering van zendtijd voor het live volgens van de Paralympische atleten doen ze een groot deel van de bevolking geen recht aan. Nederland telt ongeveer 2 miljoen inwoners met een handicap, bijna een achtste van de gehele bevolking. Maar in de media zie je ze nauwelijks, terwijl juist de media een belangrijke rol kunnen spelen in het ontbinden van negatieve stereotypen over mensen met een handicap. Juist hierom is het belangrijk om evenementen zoals de Paralympische (Winter)spelen uit te zenden op televisie. Zo komt het beeld bij iedereen aan, en niet alleen bij mensen die ernaar zoeken op het internet.
Daarnaast blijkt ook uit onderzoek in de VS dat het zichtbaar maken van gehandicapten in de media, met name met een positieve blik waarbij de handicap wordt overkomen, een zeer positief effect heeft op de identiteit van mensen met een handicap zelf. En voor een groot deel van de Nederlandse bevolking die hiermee kampt, heeft een dergelijke zichtbaarheid in de media veel waarde.
“Alle aandacht voor onze sporters is goed, maar er mag eigenlijk ook wel meer aan gedaan worden”
Herbert Cool, Woordvoerder Nederlandse Ski Vereniging (NSkiV)
De aandacht die de NPO besteed aan de Paralympische Spelen wordt door de NSkiV zeer gewaardeerd, en ze beseffen dat er een afweging wordt gemaakt bij het opkopen van de uitzendrechten. “De profielen die [de NPO] uitzendt zijn simpel, toegankelijk en geven de aandacht aan onze sporters. Maar het is ook wel logisch. Deze programma’s worden met belastingsgeld betaald, en daar betaalt iedereen, dus ook gehandicapten, aan mee,” aldus Cool.
Ook Dos Engelaar, directeur van belangenorganisatie Gehandicaptensport Nederland, kan de aandacht NPO waarderen. “Rondom de Paralympische Zomerspelen in Tokyo is veel televisie-aandacht geweest en ook de kwaliteit van de uitzendingen heeft weer een stap voorwaarts gemaakt.” Dit heeft ook gevolgen gehad. Zo meldt het AD dat er bijna een verdubbeling van kijkers voor de Paralympische Spelen is geweest tussen 2012 en 2016. Het is dan jammer, volgens Engelaar, dat deze aanpak niet is doorgetrokken naar de Winterspelen.
De volgende Paralympische Spelen zijn pas in 2024, in Parijs. Wat de NPO van plan is voor de uitzendingen is nog niet bekend. Wel is er genoeg tijd om alvast te werken aan het opbouwen van een positief beeld van gehandicaptensport. Als er nu alvast aandacht wordt besteed aan gehandicaptensport, is een verhoogde aandacht voor de Paralympische Spelen niet meer vreemd.