In de jaren na de invoering van het leenstelsel hebben hogeronderwijsinstellingen elk plannen gemaakt in welke aspecten van het onderwijs de komende jaren geïnvesteerd zou worden. Ondertussen is een aantal jaren van onderwijsvernieuwing verstreken, maar onderwijzers, onderzoekers en studenten lijken nog niet euforisch over het huidige onderwijs. Hoe staat het met de vernieuwingsplannen aan de Universiteit Leiden?
Na de afschaffing van de basisbeurs in 2015 beloofden ministeries, universiteiten en hogescholen meer te investeren in het onderwijs met het bespaarde geld door de invoering van het leenstelsel. Alle onderwijsinstellingen mochten zelf bepalen waar ze het bespaarde geld in wilden investeren en de afgelopen jaren hebben universiteiten en hogescholen allen ‘kwaliteitsplannen’ gemaakt voor onderwijsvernieuwing.
De Universiteit Leiden heeft in haar bestedingsplan voor 2019 tot 2024 verschillende afspraken gemaakt. De plannen verschillen per faculteit, maar terugkerende thema’s zijn onder andere meer oriëntatie op de (internationale) arbeidsmarkt, meer persoonlijke begeleiding van studenten en kleinschaliger onderwijs met als doel een lagere werkdruk voor docenten. Opvallend is daarbij ook dat veel faculteiten inzetten op concrete academische vaardigheden: aan de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen wordt extra aandacht besteed aan schrijfonderwijs en aan de Faculteit Geneeskunde krijgen studenten extra onderwijs in communicatieve skills. Op onderstaande kaart is per faculteit een greep uit de verschillende plannen te vinden.
Nu bijna de helft van het vijfjarenprogramma is verstreken, kan worden gekeken naar de tussenstand van deze onderwijsvernieuwingen. Alisa van de Haar, docent bij Franse Taal en Cultuur aan de Faculteit der Geesteswetenschappen, is over het algemeen tevreden met de kwaliteit van het onderwijs in haar vakgebied. Hoewel er op haar eigen faculteit veel aandacht is voor onderwijsvernieuwing, wordt er volgens haar nog wel te veel gefocust op digitale ontwikkeling en niet op de inhoud van de curricula. “Het afgelopen jaar hebben mijn collega en ik gewerkt aan een vernieuwd letterkundeprogramma, maar hiervoor was alleen geld beschikbaar vanwege het invoegen van een digitale component. Voor de reguliere curriculumvernieuwing is minder urgentie terwijl die zeker zo belangrijk is.”
Ook studenten vinden dat het onderwijs aan de universiteit beter kan. Geneeskundestudent Stefan Koning is bezig met het lopen van zijn coschappen en ziet nog weinig kwalitatieve verbetering van het onderwijs, zeker als het gaat om persoonlijke begeleiding van studenten. “Er is bij sommige coschappen geen centraal aanspreekpunt voor studenten en vaak zijn de begeleiders ook zelf praktiserend arts, waardoor ze erg lastig te bereiken zijn.” Wel is er volgens hem een enorme verbetering van aandacht voor communicatievaardigheden van studenten. “In elk studiejaar wordt hier aandacht aan besteed en dit zie ik ook zeker terug in mijn coschappen.”
Heleen van Rhede, psychologiestudente aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen, vindt dat er aan haar faculteit een goede balans is tussen werkgroepen en hoorcolleges. “Ook heeft iedereen wel goed contact met de docenten.” Ze vindt het wel moeilijk dat het onderwijs tijdens de coronacrisis afgelopen jaar grotendeels online is gegeven. “Dat aspect van het onderwijs vind ik achteruit zijn gegaan: de colleges zijn nu heel anders dan voorheen, waardoor ik soms niet weet wat ik moet doen om het vak te halen.”
Hoewel studenten en docenten over het algemeen dus wel tevreden zijn over het onderwijs aan de Leidse universiteit, zijn er volgens hen nog veel punten die beter kunnen. De uitvoering van de plannen moet daarbij ook zorgvuldig gebeuren. Van de Haar: “De plannen van de universiteit zijn natuurlijk lovenswaardig, maar in de praktijk is dit voor docenten de zoveelste wijziging in het onderwijssysteem en dat brengt juist meer werkdruk met zich mee.” Met sommige huidige plannen worden eerdere maatregelen volgens haar weer teruggedraaid, wat averechts werkt. “Veel collega’s aan de faculteit zijn ‘vernieuwingsmoe’, om het zo maar te zeggen.”