Leiden groeit ontzettend hard. Het aantal inwoners stijgt en er wordt flink gebouwd. Belangrijk is wel dat de stad niet grijzer, maar groener wordt. Reden daarom om te kijken hoe het gesteld staat met de hoeveelheid groen in de stad.
Gegevens van Leiden in Cijfers tonen een afname in de hoeveelheid bos en natuurlijk terrein tussen 2000 en 2015. Van de afgelopen 6 jaar zijn er echter nog geen gegevens beschikbaar. Het is daarom lastig om concrete uitspraken te doen over de hoeveelheid groen in Leiden op dit moment.
Wel besloot het Leidse college van burgemeester en wethouders in 2019 in het beleidsakkoord te investeren in duurzame verstedelijking. De gemeente trekt sindsdien voor dit plan jaarlijks 3 miljoen euro uit. De opgave is gericht op energietransitie, circulaire economie en afval én klimaatadaptatie en biodiverse vergroening.
Druk hiermee bezig is Stan van der Laan, projectleider bij team Stadsingenieurs van de gemeente Leiden. “We werken aan groenprojecten met een hoofdletter G”, vertelt hij trots. “Bij elk project kijken we wat we extra kunnen doen om de biodiversiteit te verbeteren. Van ontwerp tot uitvoering, in elke fase letten we op hoe het nog beter, nog duurzamer kan.” Dit kan gaan om nieuwe groene initiatieven, maar ook de al bestaande stukken groen in de stad worden goed in de gaten gehouden. “Ieder park wordt om de zoveel tijd als het ware geüpdate”, vertelt van der Laan.
Hiervoor moet eerst een biodiversiteitsmeting worden uitgevoerd. “Een project heeft enkel kans van slagen als een plek er van nature geschikt voor is. Vandaar dat het belangrijk is om te kijken welke natuurlijke sporen aanwezig zijn.” Op die manier probeert het team Stadsingenieurs de biodiversiteit in de stad te verbeteren. Dit gebeurt in samenwerking met een stadsecoloog, die als geen ander weet wat het beste is voor dier en natuur.
Die verbeteringen gebeuren op allerlei manieren. Een voorbeeld is de herinrichting van het Lakenpark. Om het park beter te laten aansluiten op het Singelpark is het in een nog groener jasje gestoken. Parkeerplaatsen zijn verdwenen en er zijn inheemse bomen geplant, die goed zijn voor de biodiversiteit. Bij de renovatie van het bedrijventerrein Bio Science Park wordt ook gelet op groen. Opvallend is bijvoorbeeld de aanleg van hoogteverschillen. “We maken eigenlijk zelf bergen,” zegt van der Laan, “dat is goed voor de verbetering van biodiversiteit.” Ook bij het onderhoud van de stad is er oog voor duurzaamheid. Zo wordt het gras inmiddels minder gemaaid en sloten niet meer in één keer leeggehaald.
De herinrichting van een park verloopt niet altijd zonder slag of stoot. Een stuk groen waar veel om te doen is geweest is het Roomburgerpark. Al een aantal jaar ligt er een plan op tafel om het park te herinrichten. Een belangrijk onderdeel van het inrichtingsvoorstel is de aanleg van een vierde kunstgras hockeyveld. Hiervoor zouden minstens 67 bomen moeten worden gekapt en verdwijnen duizenden vierkante meters groen. Daartegenover staat dat de gemeente ook wil investeren in groen, door nieuwe bomen te planten, een tiny forest aan te leggen op het schoolplein van de Lorentzschool en de Meijerskade onderdeel uit te laten maken van het park.
Leidenaren
Wat de voorspelde effecten van het plan voor de biodiversiteit van het park zijn, heeft de gemeente nog niet onderzocht. Dit is opvallend, aangezien één van de eisen aan het plan was dat de biodiversiteit en ecologische waarden aantoonbaar moeten worden verbeterd. In de ogen van Bert Stemerdink, voorzitter van de Stichting Vrienden van het Roomburgerpark, heeft de gemeente dit onderzoek expres achterwege gelaten, uit angst voor de uitkomst. De stichting heeft twee biologen (Rinny Kooi en Dick de Vos, red.) geraadpleegd om een inventarisatie te doen.
Volgens dit onderzoek is de verwachting dat de biodiversiteit erop achteruit zal gaan. Op verzoek van buurtbewoners organiseerde de gemeente vervolgens een raadgevend referendum over het inrichtingsvoorstel. Een overtuigende meerderheid van de Leidenaren stemde tegen. In navolging hierop veegde ook de gemeenteraad op 8 april 2021 het voorstel van tafel.
Het voorval laat zien dat de inwoners van Leiden erg begaan zijn met de hoeveelheid groen in de stad. En dat is positief, want hoe het ook zij, groen is belangrijk voor de gezondheid van mens en dier.