Vrijheid en democratie in gevaar in Hongarije
20 maart 2021
Nina van Tok
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media 2020/2021 - Bachelor Geschiedenis

Sinds 2011 is Viktor Orbán de premier van Hongarije, en vanaf dat moment is Hongarije de kant van een minder vrij land op gegaan. Er is sprake van inperking van de vrijheid van meningsuiting en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht valt te betwijfelen. Ook ligt de persvrijheid onder vuur. Er wordt door aanhangers en bevriende oligarchen van Orbán van alles aan gedaan om de pers minder kritisch te maken.

Vanaf het moment dat hij aan de macht is gekomen heeft Orbán meteen een aantal omstreden hervormingen doorgevoerd. Zo heeft hij de macht van het Hooggerechtshof ingeperkt, bemoeit hij zich met de benoeming van rechters en magistraten en heeft hij het aantal parlementsleden van 386 naar 199 teruggebracht. Ook heeft Orbán in de internationale gemeenschap onder vuur gelegen, toen hij besloot dat alle etnische Hongaren, ook al wonen zij in buurlanden, een Hongaars paspoort krijgen. Buurlanden reageerden verontwaardigd, omdat zij geen Hongaarse nationalistische inmenging in hun land wilden.

Inperking rechterlijke macht

In 2011 trad de nieuwe grondwet in werking. Hierin stond dat alle zittende rechters op 62-jarige leeftijd met pensioen moeten, in plaats van dat ze doorwerken tot hun 70e. Dit betekende dat in korte tijd veel rechters met pensioen moesten, wat veel vrije plekken als gevolg had. De kans lag vrij voor Orbán om schoon schip te maken. Deze vrije plekken werden dan ook door Orbán opgevuld. Hij oefende zijn invloed uit door rechters te benoemen waar hij zelf voorstander van was.

Het is ook niet meer mogelijk om te demonstreren tegen het beleid van premier Orbán. In de nieuwe grondwet van Orbán is namelijk vastgesteld dat het ‘uitoefenen van het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op vergadering niet iemands private en gezinsleven mag schaden’. Dit houdt in dat je mag demonstreren, maar het niet anderen mag schaden. Kritiek op het beleid van Orbán wordt gezien als het schaden van de premier, en is dus verboden. Amnesty International lobbyt bij de Hongaarse autoriteiten en de Europese Unie om de vrijheid van vergadering en vereniging in Hongarije te beschermen.

In de regeringsjaren van Orbán is Hongarije op de ranglijst van landen met de hoogste persvrijheid 66 plaatsen gedaald. In de tijdlijn hieronder staat een overzicht van de belangrijkste momenten op het gebied van persvrijheid.

Hoe nu verder?

Wegens de inperking van de vrijheid van burgers op verschillende vlakken, de nationalistische trekken van Orbán en de inperking van de rechterlijke macht maken veel internationale organisaties zich zorgen. Ook in Nederland wordt er regelmatig aandacht besteed aan de Hongaarse situatie. Zo heeft Amnesty International vorig jaar een petitie aan minister Blok van Buitenlandse zaken overhandigd met ruim 25.000 handtekeningen. Het ministerie van Buitenlandse zaken zegt de zorgen van Amnesty over de rechtsstaat, democratie en grondrechten te delen.

In september 2018 heeft het Europese Parlement besloten de Artikel 7-procedure tegen Hongarije te starten. Dit is een procedure waarbij wordt vastgesteld dat er een duidelijk gevaar is voor ernstige schending van de Europese waarden, zoals vrijheid en democratie, en vervolgens worden er aanbevelingen gedaan. Het is een lang proces van hoorzittingen, waarbij in het eerste jaar na het ingaan van deze procedure nog geen enkele hoorzitting had plaatsgevonden. Of Hongarije zal meegaan in de aanbevelingen en zich iets zal aantrekken van de kritiek vanuit Europa is nog maar de vraag, zeker nu Europa zo langzaam is met maatregelen treffen.

20 maart 2021 |
Nina van Tok
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media 2020/2021 - Bachelor Geschiedenis