Een militaire coup is voor Myanmar weinig nieuws: de geschiedenis van het land is er nauw mee verweven. Een nieuwe generatie demonstranten hebben met sociale media en moderne technologie daarentegen betere kansen dan ooit tevoren.
Het is 1 februari 2021. Het leger hint er al naar en inderdaad: het pleegt een coup. Democratisch leider Aung Sang Suu Kyi wordt gearresteerd, terwijl het leger haar partijbureau binnenstormt. Een coup door het leger klinkt bijzonder. Voor Myanmar is dat het echter niet, zoals is te zien in onderstaande tijdlijn:
Moderne technologie
Inmiddels zijn er minstens 728 politieke gevangenen in het land volgens het Assistance Association for Political Prisoners, terwijl het leger steeds harder optreedt. “Maar nu is het anders dan in 1988”, beweert activiste Keren Khin, die vanuit de Verenigde Staten de demonstranten op Twitter nauw bijstaat. “Ondanks de blokkades kunnen we ons nu beter organiseren, met name in de steden waar de media zijn gevestigd.” Sociale media zijn daarom de spil van deze protesten. Dankzij deze sociale media is volgens Khin een echte leider niet nodig om de mensen in beweging te krijgen. In 1988 waren deze middelen er nog niet en sloeg het leger grote protesten met veel geweld succesvol neer.
Veel Birmezen maken gebruik van een VPN-netwerk om de internetblokkades van het militaire regime te omzeilen. Daarnaast gebruiken ze veelal de communicatiedienst Signal, die niet geblokkeerd is door het leger en bovendien veiliger is dan WhatsApp. Inmiddels zijn onder meer Facebook, Instagram, WhatsApp, en Wikipedia in het land onbereikbaar zonder VPN-verbinding.
Verandering
Een weg terug naar de status quo lijkt inmiddels onmogelijk. Wint het leger, dan is er de vrees dat de hervormingen van afgelopen jaren worden teruggedraaid. Wint het volk, dan zal het leger zijn jarenlange overwicht zien verdwijnen, waaronder in het parlement. Het is dan niet meer in staat om democratische hervormingen in de grondwet tegen te houden. Beide partijen hebben dus veel te verliezen.
Het leger weet dat de situatie erg complex is. Natuurlijk wil het zijn macht niet opgeven, dus houdt het voet bij stuk. Aan de andere kant zijn zijn leiders zich ervan bewust dat met meer geweld de protesten alleen maar verder aangewakkerd worden. Dat was het geval bij Mya Thwe Thwe Khaing, een negentienjarig meisje dat op 9 februari door het hoofd werd geschoten. Khaing moest volgens haar zus de enige blijven die dat tragische lot overkwam. Juist daarom moesten volgens haar de demonstranten de straat op gaan tegen het militaire regime.
(Foto: Thu Tun (CC BY-SA 4.0))
Conflict in zicht
“De mogelijkheid tot een vreedzame oplossing wordt naarmate de tijd verstrijkt steeds kleiner”, volgens Khin. Dat betekent dat het leger de protesten weer keihard zal onderdrukken, of dat het na de grote druk van de bevolking en de internationale gemeenschap concessies doet.
Uiteindelijk is het nog veel te complex om te voorspellen welke kant het opgaat. Dat het leger met klem vasthoudt aan zijn macht, is een oude bekende. Maar met een grotere verbondenheid en de smaak van democratie op de tong, staan de demonstranten sterker dan ooit tevoren.