Achtergrondartikel
Ons drinkwater raakt op. Wat nu?
1 maart 2021
Rick Stoorvogel
Student Journalistiek & Nieuwe Media (2020/2021)

Drinkwaterbedrijven luiden de noodklok. Ze zitten met een probleem. Tijdens zomerse droogte is er zoveel vraag naar drinkwater dat het aanbod tekortschiet. Er moet volgens hen iets veranderen om onze dorst te kunnen blijven lessen. ‘Hoe minder je drinkwater gebruikt voor onnodige dingen, hoe meer er overblijft om van te drinken.’ 

Van Schaik: ‘Kijk goed welke waterbron je waar voor wilt inzetten.’  (Foto: Rick Stoorvogel)

Het lijkt de normaalste zaak van de wereld om de kraan open te doen en water te tappen. Toch werd Nederland tijdens de vorige, droge zomermaanden stilgezet bij deze vanzelfsprekendheid. Drinkwaterleveranciers riepen op om zuinig aan te doen en vooral niet je auto te wassen of zwembad te vullen. Kortom, drinkwater blijkt op te kunnen raken. Zijn er dan geen oplossingen?

Nu lukt het drinkwaterbedrijven nog om goed en genoeg water te leveren. Dat is ook wettelijk verplicht volgens Amarins Komduur, woordvoerder van de Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin). Komduur: ‘Daarbij hoort ook dat we ervoor zorgen dat het drinkwatersysteem veel meer capaciteit heeft dan voor een gemiddeld dagverbruik nodig is.’ 

Nationale Watertransitie
In de toekomst zal die capaciteit een probleem zijn. Daarom pleit Vewin samen met de Unie van waterschappen voor een Nationale Watertransitie: een gezamenlijke aanpak voor een nieuw watersysteem dat zowel gericht is op het klimaat als op de toekomst. 

In het pleidooi wordt de oplossing gelegd bij het beter vasthouden en verdelen van water. Want in Nederland kampen we met een opmerkelijke paradox: in tijden van hevige regenval lukt het niet om het vele water vast te houden, terwijl het land in de zomer juist smeekt om een druppel water. Verder spelen zuinigheid van water en het voorkomen van vervuiling een rol bij de Nationale Watertransitie.

Tekst loopt door onder kaart.

Rioolwater zuiveren
Toch zijn er verschillende andere manieren om de druk op de beschikbaarheid van drinkwater in de regio te verlagen. ‘In Gent loopt een proefproject waarbij grijs water uit een flat lokaal, in de kelder van het gebouw, gezuiverd wordt,’ vertelt Maria van Schaik. ‘De naastgelegen zeepfabriek gebruikt dat gezuiverde water voor de productie.’ Van Schaik is docent-onderzoeker Water Technology aan de HZ University of Applied Sciences in Middelburg. Daarnaast werkt ze mee aan het Interreg 2 Seas NEREUS project: een grootschalig onderzoek waarbij er grondstoffen, zoals warmte, water van verschillende kwaliteiten (voor verschillende toepassingen) en nutriënten, uit stedelijk afvalwater worden gehaald. 

Grijs en zwart water

Rioolwater kan gesplitst worden in grijs en zwart water. Het grijze water is afkomstig uit de douche, gootsteen en vaatwasser. Het is relatief schoon. Het zwarte water is afkomstig uit het toilet. Het grijze water kan na zuivering gebruikt worden voor nieuwe doeleinden, zoals het besproeien van landbouwvelden.

‘De technologieën kunnen het rioolwater al zover zuiveren dat het drinkbaar is,’ zegt Van Schaik. Volgens haar ligt het probleem bij de maatschappelijke acceptatie ervan. ‘In andere landen, zoals in de Verenigde Staten, is het al normaler om afvalwater te zuiveren om het vervolgens in de grond te stoppen en opnieuw te winnen.’ Het water gaat dus al schoon de grond in, maar men is nu eenmaal gewend aan het winnen van drinkwater uit de grond. 

Verschillende bronnen, verschillende oplossingen
De Nationale Watertransitie zet vooral in op de traditionele bronnen, zoals grond-, duin- en oppervlaktewater. Maar Van Schaik benadrukt: ‘Nieuwe innovaties op het gebied van drinkwater zijn hard nodig. Straks kan één bron niet meer de oplossing zijn.’ Het zuiveren uit enkel rioolwater zal dan ook niet dé oplossing zijn volgens de onderzoeker Water Technology.

Het vinden van de juiste oplossing verschilt per regio. Volgens woordvoerder Amarins Komduur van Vewin komt dat doordat de bronnen per regio verschillen. ‘We maken in Nederland kraanwater van water dat diep uit de grond wordt gehaald en van water uit rivieren en het IJsselmeer. De effecten van langdurige droogte zijn daardoor ook verschillend.’

Daarom vindt Van Schaik dat niet alleen lokale overheden, maar ook partners uit de regio rond de tafel moeten gaan zitten. ‘Het maken van de juiste beslissing is niet makkelijk. Kijk goed welke waterbron je waar voor wilt inzetten.’ 

Op dit moment is ze bezig met een deskundig model die voor iedere toepassing een aparte oplossing heeft. Een boer heeft voor zijn land bijvoorbeeld geen drinkwater nodig, maar heeft al genoeg aan gezuiverd afvalwater. Zo’n model helpt hem de juiste keuze te maken. ‘Hoe minder je drinkwater gebruikt voor onnodige dingen, zoals het doorspoelen van het toilet of het wassen van een auto, hoe meer er overblijft om van te drinken.’

1 maart 2021 |
Rick Stoorvogel
Student Journalistiek & Nieuwe Media (2020/2021)