Steeds vaker komt het boven water: crystal meth. Deze drug is in grote hoeveelheden te vinden in Nederland, maar hoe kan het dat het gebruik ervan tot nu toe vrij beperkt is? “Als ik aan jongeren vraag wat de gevaarlijkste drug is, dan roepen ze meestal crystal meth.”

“Ze heeft me totaal vermoord, dat wijf.” Dat zegt Rick in de documentaire Breaking Meth op Videoland. Met dat wijf bedoelt hij ‘Tina’. Als je er eenmaal aan begint, dan kom je er moeilijk vanaf. Tina maakt je geil en geeft je een overdosis aan energie. Als je niet oplet, kun je niet meer stoppen. Methamfetamine, ook wel Tina, ICE, tik, yaba, of crystal meth genoemd, duikt steeds vaker op in Nederland.

De politie rolde in 2020 fors meer crystal meth-labs op dan voorgaande jaren. Deze crystal meth is vooral bedoeld voor export. Ondanks de hoeveelheid crystal meth die op de markt is, is het gebruik van deze drug in Nederland tot nu toe erg beperkt. Crystal meth is duur en mensen zijn zich bewust van de heftige gevolgen. 

In de media verschijnen regelmatig nieuwsberichten over de vondst van crystal meth-labs. Uit cijfers van de politie blijkt dat in 2019 negen crystal meth-labs zijn opgerold. In de eerste helft van 2020 zijn dit er al zestien. Een flinke toename dus. Dit succes is te danken aan de recherche. In 2019 werd de EncroChat-server opgerold, daardoor kon de recherche meelezen met berichten van criminelen. 

Deze kaart geeft weer waar in 2020 door de politie crystal meth-labs zijn opgerold. Deze locaties zijn gebaseerd op informatie uit nieuwsmedia, waarbij vermeld is dat het om crystal meth-labs gaat.

Seks onder invloed

Er is meer crystal meth in omloop, maar dat heeft tot nog toe weinig effect op het gebruik ervan. Trimbos-Instituut, een onafhankelijk kennisinstituut voor alcohol, tabak, drugs en mentale gezondheid, schrijft dat het gebruik van methamfetamine vooral gebruikt wordt in de chemsex-scene. Buiten deze scene komt het gebruik hiervan een stuk minder voor. Chemseks is seks hebben onder invloed van drugs. Dit gebeurt vooral onder homo- en biseksuele mannen. 

Daan van der Gouwe, drugsonderzoeker bij Trimbos-Instituut, denkt niet dat het gebruik van crystal meth buiten de chemsex-scene veel groter wordt. Zelfs niet door de toename van het aantal opgerolde drugslabs in Nederland. “Als mensen drugs gebruiken, willen ze daarna gewoon in slaap vallen. Met crystal meth kan dat absoluut niet. Het is een heftig middel dat al snel ingrijpt in je dagelijkse structuur.”

Fé Bloema is werkzaam als preventiedeskundige bij Brijder en Indigo van Parnassia Groep. Deze organisatie bestaat uit verschillende zorgmerken met ieder een eigen specialisme, zoals verslavingszorg en mentale ondersteuning. Volgens Bloema staat crystal meth bekend om de extreem verslavende werking. Als je het neemt, voel je je fantastisch, maar dat slaat daarna volledig om. “Mensen krijgen een craving als het is uitgewerkt. Ze willen dus dat gevoel terugkrijgen. Dan gaan ze meer gebruiken en zijn ze soms dagen wakker.”

Het minimale gebruik van crystal meth komt volgens Van der Gouwe ook door de reputatie door de media. “Door series als Breaking Bad heeft het sowieso een negatieve naam gekregen. Ook door films op YouTube, waar je ziet hoe afgetakeld iemand is na vijf jaar crystal meth-gebruik.” 

Gevaarlijkste drug

Bloema staat ook op festivals om jongeren te informeren over drugs. “Als ik aan jongeren vraag wat de gevaarlijkste drug is, dan roepen ze meestal crystal meth.” Bloema heeft tot nu toe nog nooit vragen gehad over deze drug. “De politie is alarmerend, omdat er veel crystal meth op de markt is. Maar wij van de verslavingszorg zien het niet”, aldus Bloema. 

Volgens Chris Knorren wordt crystal meth vandaag de dag nog niet veel gebruikt, maar hij heeft wel de angstige verwachting dat het een partydrug gaat worden. Knorren is verslavingscounseler, GGZ-agoog, seksverslavingstherapeut en oprichter van verslavingszorginstituut Into Me You See. “De prijs van crystal meth daalt, dus het is een kwestie van tijd, totdat het op festivals wordt aangeboden. Op dit moment is xtc een goedkoper alternatief, maar er zit wel verschuiving in.”  

Trimbos-Instituut verwacht dat het gebruik van crystal meth in de chemsex-scene een beetje stijgt, omdat deze groep steeds groter wordt. Dat beaamt Knorren, want naast Amsterdam zijn deze groepen volgens hem nu ook te vinden in onder andere Nijmegen, Groningen en Rotterdam. “Crystal meth wordt in de seksscene gebruikt, omdat het je libido verhoogt en het de seksuele beleving versterkt. Je kunt dagenlang doorgaan met het gebruik ervan”, zegt Knorren. 

Gepaard met seksverslaving

Ondanks de kleine groep gebruikers krijgt Knorren in zijn praktijk steeds meer te maken met mensen die van een crystal meth-verslaving af willen. Hij ziet dat dit vaak gepaard gaat met een seksverslaving. “Tegenwoordig bellen wekelijks mensen die hulp vragen of informatie willen over crystal meth, terwijl dit vorig jaar niet tot nauwelijks aan de orde was.”

Het grootste gedeelte van de crystal meth in Nederland dient voor export naar landen waar deze drug wel meer gebruikt wordt. Volgens Van der Gouwe is Nederland van oudsher een geschikt land om drugs te exporteren. Dit komt door de infrastructuur en het gunstige politieke en juridische klimaat. Daarnaast levert de productie van crystal meth volgens Van der Gouwe meer op dan andere drugs. Hierdoor is het aantrekkelijk voor criminelen om over te stappen op de productie van crystal meth.

Crystal meth wordt vanuit Nederland onder andere naar Duitsland, Scandinavië en het Verenigd Koninkrijk geëxporteerd. Ook Tsjechië en Amerika zijn grotere gebruikers ervan. Volgens Van der Gouwe zijn de verklaringen hiervoor verschillend. “In Tsjechië wordt methafetamine al lang gebruikt. Dat ligt bij Oost-Duitsland, dus dan kun je verwachten dat dat een effect heeft op het gebruik ervan.” Van der Gouwe weet dat crystal meth in Amerika ook op grote schaal buiten de chemsex-scene gebruikt wordt. “Speed lijkt op crystal meth, maar is wat zwakker. Deze drug is veel moeilijker te krijgen in Noord-Amerika en daar liggen andere straffen op.” 

Ondanks dat er nog geen zorgwekkende cijfers zijn over het gebruik van crystal meth, is waakzaamheid belangrijk. “Wat vandaag niet is, kan morgen komen. We houden het goed bij”, zegt Van der Gouwe. Ook Bloema benadrukt het belang van alertheid. “Het is vinger aan de pols houden, want de markt is er wel. De verslavingszorg zit dus met samengeknepen billen of we het gaan terugzien, ja of nee.”