Achtergrondartikel
De regenboogdaken van Rotterdam
1 maart 2021
Sanne Klarenbeek
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media (2020/2021). Ik doe een bachelor in Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie.

‘Rotterdammers kunnen het dak op’ is de eerste zin van het programmaplan voor Multifunctionele Daken van de gemeente Rotterdam. Want daken vervullen allerlei functies. Het plan startte in 2019 en loopt tot 2022. Eén miljoen vierkante meter aan multifunctionele daken is de ambitie. Hoe staat het er anno 2021 voor?

Rotterdam barst van de platte daken. Die zijn het resultaat van de wederopbouw van de stad na de Tweede Wereldoorlog. Een plat dak leent zich goed voor een daktuin of een dakbar. Dit soort initiatieven maken de stad groener en dragen bij aan de Rotterdamse economie. In een steeds vollere stad scheelt het ook ruimte. In 2008 startte Rotterdam daarom al met een subsidie voor groene daken. Zoveel jaar later zijn ze bezig met Multifunctionele Daken. Alle daken met een functie, dus daktuinen, daken met zonnepanelen en daken die water opnemen, krijgen een kleur. In een ideale wereld leidt dit tot één miljoen vierkante meter aan daken met een functie. Maar welke daken zijn er inmiddels groen, blauw, paars, oranje, geel en grijs? En wie maakt het mogelijk?

Rotterdam vanuit de lucht. Foto: Djedj via Pixabay.

In het plan voor de multifunctionele daken onderscheiden ze zeven kleuren. Groen staat voor een dak met beplanting. Blauw staat voor een dak dat regenwater vasthoudt. Rood staat voor een dak dat een sociale functie vervult, zoals een restaurant of een bar. Geel staat voor een dak dat duurzame energie opwekt, denk aan zonnepanelen en windenergie. Oranje staat voor mobiliteit, bijvoorbeeld een brug tussen daken. Paars staat voor wonen, dat kan een uitbreiding van de woning zijn. En bij grijs moet men denken aan een dak met technische voorzieningen, zoals zendmasten.

De clash

Die ambitie van één miljoen vierkante meter aan groendaken ‘is voor de Amerikanen,’ zegt Paul van Roosmalen. Om daar de aandacht te trekken zet de gemeente groots in. Paul van Roosmalen is de programmamanager Multifunctionele Daken bij de gemeente. Die één miljoen is misschien wat voorbarig, maar er gebeurt al heel veel. Rotterdam telde in 2020 al 430.100 m2 aan groene daken. Maar de daken zijn niet alleen groen, ze zijn multifunctioneel. ‘Eerst hadden we de clash van de zonnepanelen, groendaken en waterdaken,’ zegt Paul. Daarom kijkt de gemeente nu multifunctioneel.

Maar om de daken van Rotterdam om te toveren moet de gemeente samenwerken en stimuleren. Want de gemeente is van de meeste daken geen eigenaar. Daarom werkt zij met projectontwikkelaars en natuurlijk ook met inwoners. Zij kunnen een subsidie aanvragen als ze een groen of een blauw dak willen aanleggen. Een extra stimulans is het Dakendagenfestival. Een festival waar de daken toegankelijk zijn voor publiek. ‘Die dakendagen zijn fantastisch, daar openen jaarlijks 20.000 mensen de ogen voor de mogelijkheden van het dak’, aldus Paul van Roosmalen.

Dakdorpen

Eén van de mensen die gelooft in de eindeloze mogelijkheden van het dak is antropologe Renée Rooijmans. Zij woonde een jaar als dakbeheerder op het groene dak van de Hofbogen en is teamlid van het Dakdorpen collectief. Een initiatief om duurzame leefruimtes te creëren bovenop de daken van de stad. ‘Maar dan niet zomaar door er een laag bovenop te bouwen’, zegt Renée Rooijmans. Bij Dakdorpen dagen ze de conventionele manier van wonen uit. Tegelijk zoeken ze naar een verdienmodel voor groendaken. Ze richten zich op woonruimtes die over veel buitenruimte beschikken. Want Renée Miles zegt: ‘Ik beschouw mensen als onderdeel van de natuur.’ En al die buitenruimte draagt ook bij aan de vergroening van de stad.

Op het dak van de Kroon start Dakdorpen met een test-dorp waarbij zij onderzoek doen naar die andere manieren van wonen. Het testdorp past perfect in het plaatje van het plan voor de multifunctionele daken. Dakdorpen creëert woonruimte en denkt na over duurzaamheid. Een dakdorp valt dus onder de paarse kleurencategorie, maar ook zeker onder groen. Daarbij willen ze met de kennis van het testdak inspiratie opdoen om nog veel meer daken om te toveren. Want voor nu lijken de mogelijkheden eindeloos.

1 maart 2021 |
Sanne Klarenbeek
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media (2020/2021). Ik doe een bachelor in Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie.