Na een jaar lang in een pandemie te hebben geleefd is het einde in zicht. Sinds twee maanden wordt er in Nederland grootschalig gevaccineerd, ook in Leiden. In dit artikel nemen we je mee langs de route die een vaccin aflegt; van laboratorium tot Leidse bovenarm.

In rap tempo hebben meerdere farmaceuten vaccins ontwikkeld, die nu worden toegediend. Dat is een flinke operatie. Een van de ontwikkelde vaccins is het Pfizer/BioNTech-vaccin. Deze samenwerking tussen een Duits biotech bedrijf en een Amerikaanse farmaceut bundelt de krachten van hightechonderzoek, en grootschalige distributie. 

Het vaccin is opgebouwd uit twee verschillende onderdelen. De werkzame stof en hulpstoffen. De werkzame stof is het werkpaard van het vaccin. Deze stof zorgt ervoor dat onze lichaamscellen immuniteit tegen de ziekte opbouwen. De hulpstoffen verbeteren de effectiviteit of houdbaarheid van het vaccin, maar zijn niet essentieel voor de werking.

BioNTech maakt de werkzame stof van het vaccin. In dit vaccin is dat een vorm van messenger-RNA (mRNA) technologie. mRNA is een stukje informatie wat door ons lichaam kan worden afgelezen. Je kunt het vergelijken met een soort brief met instructies die je mee kunt geven aan al je cellen. In dit geval bevat deze brief instructies die uitleggen hoe een cel zich kan verdedigen tegen COVID-19. Wanneer je een prik krijgt ontvangen al je cellen deze instructies, en word je na verloop van tijd immuun. 

De route

Het produceren van deze werkzame stof gebeurt onder andere in Marburg, Duitsland. BioNTech heeft hier een breed scala aan high-tech laboratoria, cleanrooms en productiefaciliteiten. Het precaire proces van precies het goede stukje mRNA maken wordt op deze manier nauwlettend in goede banen geleid. 

Met alleen de werkzame stof kom je niet ver. Een brief moet ook naar de ontvanger gebracht worden. Pfizer ontvangt de werkzame stof uit Marburg in hun fabriek in Puurs, België. Hier geeft Pfizer de brief als het ware mee aan een postduif, de werkzame stof wordt omgezet in volledige vaccins. De vaccins die Puurs verlaten zijn dan ook klaar om te prikken. 

“Vanuit Puurs wordt zo goed als heel Europa voorzien van de Pfizer/BioNTech-vaccins”, aldus de persvoorlichter van Pfizer, Jan Willem de Heer. “Voor het transport gebruiken we zogeheten ‘thermal shippers’ welke het vaccin op -70 graden celsius behouden. De werkzame stof bestaat namelijk uit geavanceerde mRNA technologie. Dat mRNA wat in het vaccin zit, dat is ontzettend fragiel. ”

In Nederland verder

De thermal shippers uit Puurs komen aan in Oss. Hier neemt medisch transport bedrijf Movianto de zorg voor de vaccins over. In Nederland zijn er zo’n 25 grootschalige priklocaties. De GGD organiseert deze priklocaties; “Wij ontvangen het vaccin dagelijks van het RIVM. Maar wij zijn slechts één van de uitvoerende partijen. Ook huisartsen, zorginstellingen en ziekenhuizen vaccineren”. Vrachtwagens van Movianto rijden dus heel de dag kriskras door Nederland om overal de vaccins op de juiste plek te krijgen. 

Deze vrachtwagens rijden ook langs Leiden. In het Event and Convention Centre (ECC) is één van deze grootschalige priklocaties gesitueerd. Leidenaren krijgen hier met honderden tegelijk een vaccin toegediend. Ook het Pfizer/BioNTech-vaccin, dat inmiddels een flinke reis heeft doorgemaakt, wordt hier gezet. Nu al is er een capaciteit van ongeveer 900 prikken per dag. Zo bouwen we elke dag weer meer bescherming op tegen het virus.

Inmiddels zijn in Nederland al meer dan een miljoen mensen gevaccineerd met de eerste prik. Het vaccinatieprogramma is in mum van tijd ontwikkeld en opgezet. Een prestatie van ongekend formaat. Prik voor prik krijgen we onze vrijheid terug. Het is dan ook nog slechts een kwestie van tijd voordat we deze pandemie te boven komen.