Anti-apartheidsactivist Denis Goldberg (87) is overleden. Hij was de enige blanke verdachte die in de jaren zestig naast Nelson Mandela en zeven anderen tot levenslang werd veroordeeld voor hun strijd tegen het apartheidsregime.

Anti-apartheidsactivist Denis Goldberg is deze week overleden. Als enige blanke koos hij ervoor om zich te verzetten tegen het apartheidsregime, wat een gelegaliseerde vorm van racisme was waarbij blanken boven alle andere rassen werden geprivilegieerd. Met zijn overlijden moeten we een icoon van de vrijheid missen.

Goldberg, geboren in 1933 in Kaapstad, werd lid van het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) in 1961. Later trad hij toe tot de gewapende verzetsafdeling van het ANC, Umkhonto we Sizwe (Speer van de Natie). In 1963 werd Goldberg op 31-jarige leeftijd opgepakt en samen met andere belangrijke leden van de anti-apartheidsbeweging veroordeeld in het Rivonia-proces. Zij werden beschuldigd van sabotage en voor plannen om een guerrillaoorlog te organiseren tegen de regering. Hiervoor kregen ze een levenslange straf opgelegd.

Naar een blanke gevangenis

Goldberg werd als enige blanke naar een gevangenis in Pretoria gestuurd waar hij 22 jaar vast zat. De zwarte veroordeelden moesten naar de gevangenis op Robbeneiland. Ironisch genoeg streden zij tegen deze principes van het apartheidsregime dat veronderstelde dat verschillende rassen zich niet mochten vermengen.

Goldberg werd bijna vijf jaar eerder vrijgelaten dan zijn kameraden op Robbeneiland. De Zuid-Afrikaanse overheid had hiervoor toestemming gegeven op voorwaarde dat Goldberg het anti-apartheidsgeweld zou afzweren. Dit illustreert wederom hoe blanke anders en beter behandeld werden in tegenstelling tot zwarte gevangenen.

Nadat Goldberg werd vrijgelaten moest hij gedwongen in Groot-Brittannië verblijven. Ondanks zijn belofte om niet deel te nemen aan geweld voor politieke doeleinden bleef Goldberg zich vanuit Londen inzetten voor de strijd tegen apartheid. Totdat in 1994 het apartheidssysteem werd afgeschaft. Bij de eerste vrije verkiezingen behaalde het ANC een overwinning en trad Nelson Mandela toe als president. Toch besloot Goldberg niet terug te keren naar Zuid-Afrika, voornamelijk omdat zijn familie liever in Engeland wilden blijven.

Aanhoudende strijd tegen ongelijkheid

Pas na de dood van zijn vrouw keerde Goldberg in 2002 terug naar Zuid-Afrika. Hij ging hier aan de slag als Speciaal Adviseur van de overheid en werd minister van Waterzaken en Bosbouw. Goldberg moest opnieuw het ANC te hulp schieten toen bleek dat president Jacob Zuma niet regeerde volgens de principes van het ANC. Goldberg streed voor het vertrek van Zuma en voor de hervorming van het ANC tegen corruptiebestrijding. In 2015 richtte Goldberg de non-profit Denis Goldberg Legacy Foundation Trust op. Hij leed al een tijd aan longkanker toen hij op 29 april 2020 stierf.

Goldberg behoort tot de helden die tot het uiterste hebben gevochten tegen apartheid. Hij wijdde zijn leven aan de strijd tegen racisme en heeft moedig bijgedragen aan de verandering van het racistische Zuid-Afrika tot een samenleving waarin huidskleur niet langer je lot bepaald. Zoals hij zelf al zei was hij ‘afkomstig van een generatie die bereid was om ons leven op het spel te zetten voor de vrijheid. Vrijheid is belangrijker dan je eigen leven’. In de wereld waarin wij nu leven is racisme nog niet verdwenen. Meer dan ooit moeten we een voorbeeld nemen aan de integriteit en moed die Goldberg en andere activisten hebben gegeven om de waarden van de mensheid te kunnen blijven zegevieren.

Hoe heeft het leven van Denis Goldberg verlopen? Zie hier de tijdlijn.