‘Meer blauw op straat’ is vaak het antwoord wat men krijgt als je Nederlanders vraagt hoe ze criminaliteit willen aanpakken. De realiteit is vaak anders, maar wel blijkt dat bewoners het idee hebben veiliger te zijn als ze vaker een politieagent zien lopen. Het CBS houdt de cijfers bij waarin Nederlanders laten weten hoe onveilig zij zich voelen. De vraag is dus: voelen Nederlanders zich veiliger op het moment dat er meer politieagenten rondlopen in hun provincie?
Een gevoel van onveiligheid is iets wat elk mens een keer in zijn of haar leven gevoeld heeft. Een donkere straat is niet een van de meest uitnodigende plekken om zomaar rond te lopen. Het CBS houdt elk jaar cijfers bij over het gevoel van onveiligheid. Hierbij vragen ze aan elke deelnemer of zij zich een keer onveilig hebben gevoeld in het afgelopen jaar. In de tabel hieronder kan je zien hoeveel procent van de ondervraagden zich onveilig heeft gevoeld in de periode van 2012 tot 2019. Het positieve nieuws is dat overal de cijfers overal dalen sinds 2012. Steeds minder Nederlanders voelen zich dus onveilig. Flevoland is de provincie waarin het grootste deel van de bevolking zich onveilig voelt (38.2% gemiddeld over die periode) met Zuid-Holland (37.5%) en Limburg (37.8) hier kort achter. Het laagste percentage is te vinden in Friesland, waarbij gemiddeld 27,7% zich onveilig heeft gevoeld over de afgelopen jaren.
In 2013 heeft de Nederlandse Politie een grote reorganisatie ondergaan. Hierbij zijn 25 politiekorpsen teruggebracht naar 10 regionale eenheden. Deze regionale eenheden zijn niet gecreëerd op basis van provincies, maar op waar het nodig is. Om een vergelijk te moeten we provincies bij elkaar zetten om zo een goed beeld te krijgen. Hierdoor krijgen we de eenhden Noord-Nederland (Friesland, Groningen en Drenthe), Oost-Nederland (Overijssel en Gelderland), Limburg en Zuid-Holland. De regionale eenheid Zuid-Holland bestaat niet, maar door de eenheden Rotterdam en Den Haag samen te voegen krijgen we Zuid-Holland als en regionale politie eenheid.
Nu hebben we de provincies en de regionale politie eenheden aan elkaar gekoppeld, maar nu moeten we nog weten hoeveel personeel er werkt. Hiervoor kijken we naar twee dingen: de operationele sterkte en het aantal wijkagenten. in de tabel hieronder staat de operationele sterkte per 100.000 inwoners in elke regionale eenheid die we bekijken. Het is dan ook geen verrassing dat een stedelijk gebied zoals Zuid-Holland de hoogste operationele sterkte heeft relatief aan het aantal inwoners.
Hieronder hebben we de tabel met de correlatiecijfers. Hoe werkt dit? Een positief cijfer geeft aan dat een hoger aantal agenten een hoger gevoel van onveiligheid creëert en bij een negatief cijfer leidt een hoger aantal agenten tot een lager gevoel van onveiligheid. Uit de cijfers is ook te zien hoe sterk het verband is, dus hoe dichter op de 1 of -1 des te sterker het verband. Als we de cijfers mogen geloven lijkt het er niet op dat meer politie agenten zorgen voor een hoger gevoel van veiligheid, juist het tegendeel. In Limburg lijkt de operationele sterkte wat te doen met het gevoel van onveiligheid en in Oost-Nederland lijkt dit zo met het aantal wijkagenten. Verder lijkt een hoger gehalte aan politieagenten te zorgen voor een hoger gevoel van onveiligheid.
Toch hoeven deze cijfers niet meteen te betekenen dat de politie iets fout doet. Vele factoren kunnen meespelen in hoe veilig of onveilig mensen zich voelen. Ten eerste wordt de politie ingezet op plekken waar problemen zijn, dus dat kan een verklaring zijn voor de resultaten. Ten tweede kunnen factoren als leefomgeving een oorzaak kunnen zijn dat mensen zich onveilig voelen. Bijvoorbeeld, Iemand op het platteland kan zich onveilig voelen als hij of zij zich ergens bevind waar bijna niemand in de buurt is. Het hoeft dus niet te liggen aan hoeveel agenten er rond lopen in een provincie.
In een column voor de Volkskrant geeft Peter de Waard aan waarom meer blauw op straat niet het echte antwoord is tegen criminaliteit. Veel van de criminaliteit is er niet meer in de vorm van berovingen en overvallen, maar juist cybercriminaliteit begint op te komen. Hij beargumenteerd dan ook dat agenten juist achter hun bureau moeten gaan zitten om criminaliteit op te lossen. Is meer blauw op straat dan echt het antwoord? De praktijk moet het uitwijzen, maar het lijkt er niet op.