Terwijl het aantal webwinkels de afgelopen tien jaar enorm is gegroeid, is het aantal winkelvestigingen in diezelfde periode met ruim elf procent gedaald. De sterke daling is vooral te zien bij winkels die cd’s en dvd’s, camera-apparatuur en baby- en kinderkleding verkopen. Dat meldt het CBS.

De afname van fysieke winkels kan worden verklaard door de groei van online winkels. Steeds vaker hebben bedrijven naast een offline-vestiging een online webshop. Ook zijn er nieuwe webshops bijgekomen, zoals bijvoorbeeld Bol.com, zonder offline-vestiging. De meeste Nederlanders maken hier geregeld gebruik van en volgens Olaf Zwijnenburg, sectorspecialist retail & wholesale bij Rabobank, zullen de online aankopen blijven groeien. Fysieke winkels zijn volgens hem niet aantrekkelijk genoeg om de strijd met webshops te kunnen winnen: “Winkels moeten een attractieve omgeving zijn waar de consument graag naartoe gaat. Nu zijn winkels en winkelgebieden niet relevant genoeg om consumenten te verleiden hun schaarse vrije tijd daar te besteden.”

In 2012 kocht 64 procent van de Nederlanders van twaalf jaar of ouder iets via het internet. In 2019 is dit met vijftien procent gestegen. Onderstaande grafiek laat zien dat deze stijging vooral tussen 2015 en 2019 zich heeft voorgedaan.

Niet voor iedere branche 
Op 1 januari 2010 telde Nederland ruim 78 duizend fysieke non-food winkelvestigingen. Begin 2019 waren er hiervan slechts nog 67 duizend over – een daling van vijftien procent. Het aantal voedingsspeciaalzaken (zoals de slager of de groenteboer) is ongeveer gelijk gebleven, het aantal supermarkten nam in deze periode juist toe. 

De daling van het aantal fysieke non-food winkels is niet in iedere branche terug te zien. Warenhuizen en winkels gespecialiseerd in communicatieapparatuur zijn in de periode van 2010 tot 2019 juist met ruim 30 procent gegroeid. Volgens Zwijnenburg gaat het hier om de ‘beleving’: “Veel winkels zijn een pakhuis met voorraad en een kassa, zonder toegevoegde waarde. Fysieke winkels zijn vaak niet aantrekkelijk genoeg om de consument te trekken. Een winkel die veel doet aan ‘beleving’ is het warenhuis De Bijenkorf. Zij is zeer succesvol vanwege de mooie aankleding en omdat zij medewerkers heeft met expertise. Andere winkels laten hier kansen liggen.”

Afname winkeldichtheid
In de periode van 2010 tot 2019 is de Nederlandse bevolking met ruim 700 duizend personen gegroeid. De winkeldichtheid, die wordt berekend aan de hand van het aantal winkels per duizend inwoners, is gedaald. Vooral in Noord- en Zuid-Holland, de provincies met bevolkingsgroei, is de afname van de winkeldichtheid het hoogst. In sommige andere provincies kromp de bevolking en is de winkeldichtheid relatief kleiner dan de afname van het aantal fysieke winkelvestigingen. 

In Flevoland is de winkeldichtheid het laagst, in Zeeuws-Vlaanderen (Zeeland) wordt de hoogste winkeldichtheid gemeten.