Gezondere voedselopties worden steeds populairder onder horecaondernemers. Toch blijft ook het aantal fastfoodrestaurants gewoon stijgen.
De laatste paar jaar is er een gezondheidstrend te zien in de voedselindustrie. Steeds meer horecazaken besteden aandacht aan het verbeteren van de gezondheid van hun voedselaanbod. Maar het zijn niet alleen de gezonde voeding en vegetarische maaltijden die blijven groeien. Ook het aantal fastfoodketens, zoals McDonald’s en Burger King, blijft toenemen. Deze twee ontwikkelingen lijken haaks op elkaar te staan. Toch is ook in de fastfoodindustrie te merken dat er een grotere vraag is naar gezondere en bewustere opties.
Gezondere voeding speelt een steeds grotere rol in de horeca. Uit onderzoek van Koninklijke Horeca Nederland blijkt dat 73 procent van de horecaondernemers bezig is met het verbeteren van hun menu’s. Zo passen sommige restaurants de grote van hun porties aan of bieden ze geen bijgerechten meer aan. Ook bieden steeds meer plekken vegetarische of veganistische opties aan. Een andere grote aanpassing is het gebruik van minder zout en meer gebruik van lokale en verse producten. Maar niet alleen in restaurants wordt gewerkt aan een gezonder aanbod. Ook binnenshuis zijn Nederlanders gezonder gaan eten, zo blijkt uit onderzoek van het RIVM.
In de onderstaande diagram zijn links de redenen van horecaondernemers te zien voor de overstap naar gezondere voeding. Rechts is te zien welke stappen deze ondernemers nemen om de hoeveelheid zout te verminderen. De vermindering van zout is een van de zaken die horecaondernemers aanpakken.
Ook het eten van minder vlees is in opkomst, zo blijkt uit een enquête van Natuur en Milieu. 47 procent van de Nederlanders vind elke dag vleeseten niet meer van deze tijd en een groot deel daarvan verwacht dan ook de komende jaren minder vlees te eten. Daarnaast blijken vooral jongeren zich bewust te zijn van de impact van hun vleesconsumptie en dus vaker minder vlees te eten.
Een McDonald’s waar je maar kijkt
Toch is het opvallend dat, naast de gezonde voedingstrends, het aantal fastfoodrestaurants gewoon blijft toenemen. In de laatste vijf jaar is het aantal vestigingen met 17 procent toegenomen, van 362 naar 422, zo blijkt uit een rapport van Van Spronsen & Partners. De grootste groei vond plaats in Utrecht met 41 procent. Vooral in de grote steden is er een sterke groei te zien in het aantal fastfoodrestaurants. In de onderstaande grafiek is te zien hoeveel het aantal fastfood vestigingen is toegenomen per provincie tussen 2013 en 2018.
Vooral de hoeveelheid McDonald’s vestigingen is in Nederland erg hoog. Van de 422 fastfoodrestaurants in ons land zijn 244 een McDonald’s. Daarop volgen de KFC en Burger King, die ook een groot aantal vestigingen hebben in Nederland. Samen vormen deze drie ketens 85 procent van het totale aanbod aan fastfood. Ook de komende jaren verwacht Van Spronsen & Partners nog een stijging te zien in het aantal vestigingen. Burger King heeft al laten weten per jaar 10 nieuwe vestigingen te willen plaatsen in Nederland.
Naast de stijging van het aantal fastfoodrestaurants is er ook een sterke stijging te zien in de omzet. In een jaarlijkse rapport van de ABN AMRO, Stand van de Leisure, is te lezen dat de omzet in de fastfoodindustrie in het eerste kwartaal van 2019 met wel 8,8 procent steeg. Dit is onder andere te verklaren door de stijging van prijzen. Dit blijkt ook uit cijfers van het CBS die in de onderstaande tabel te zien zijn. De consumentenprijsindex geeft de inflatie van consumentenprijzen weer. In dit geval de prijzen van fastfood en afhaalmaaltijden.
Thuisbezorgd
De toename van zowel de omzet als het aantal vestigingen kan onder andere toegeschreven worden aan de groei en opkomst van maaltijdbezorging. Zo groeide hun omzet van 472 miljoen in 2014 naar een enorme 1,9 miljard in 2018. De aantrekkelijkheid van maaltijdbezorging is vooral het gemak. Doordat veel fastfoodketens ervoor hebben gekozen nu ook te bezorgen wordt het gemak van fastfood nu nog groter. Dit enorme gemak trekt volgens de FoodService Instituut (FSIN) vooral de jongere generaties, zoals Millennials en Generatie Z aan. Deze ‘Gemaksgeneraties’ zullen de komende jaren ‘de foodmarkt een flinke boost geven’, aldus FSIN.
Toch is ook in deze sector een duidelijke trend te zien naar een duurzamer en milieubewustere bezorging. Consumenten zijn zich meer bewust van de impact van verpakkingsmateriaal en zet hierdoor horecaondernemers onder druk ook groener te worden. McDonald’s speelt hier al op in door te beloven in 2025 al het verpakkingsmateriaal van ‘hernieuwbare, gerecyclede of gecertificeerde materialen’ te maken.
“Nieuw” fastfood
Ook de gezondheidstrends zien we terugkomen in de fastfoodindustrie. Zo is er een opkomst van “gezonde” fastfoodketens, zoals Fritesatelier, Croquetten Boutique, Five Guys en Pret A Manger. Deze ketens werken allemaal uitsluitend met verse en zoveel mogelijk biologische producten. LEON, die al in 2016 zijn deuren opende, werkt samen met voedingsdeskundigen en dokters om een zo goed mogelijk samengesteld menu te creëren die zowel lakker als voedzaam is. Ook openen ketens als de Vegan Junk Food bar die alleen maar met plantaardige producten werken.
Daarnaast zijn ook grote fastfoodketens, zoals McDonald’s, steeds meer bezig met gezonde en verantwoorde voeding. Zo opende KFC dit jaar hun eerste volledig vegetarische restaurant in Nederland en bieden ook de meeste andere fastfoodrestaurants vegetarische opties aan. Verder wordt er meer aandacht besteed aan producten en dierenwelzijn. KFC, bijvoorbeeld, stopt volledig met het gebruik van plofkippen. Ook de McDonald’s neemt stappen richting een gezonder menu. Zo bevat elk Happy Meal groentes en fruit bevatten hun producten geen kunstmatige kleur- en smaakstoffen meer.
De eerste stappen richting een “gezonder” aanbod worden dus ook bij de grote fastfoodketens gezet en zullen hoogstwaarschijnlijk in de komende jaren nog verder uitgebreid worden. Toch blijft het de vraag of de groei van de grote fastfoodketens zich zal doorzetten of dat deze uiteindelijk aan de kant gedrukt zullen worden door de opkomende “gezonde” fastfoodketens.