Het lijkt een kwestie van tijd voor de Nederlandse Eredivisie en de Belgische Pro League samen opgaan in één competitie: de BeNeLiga. Op 23 januari 2020 is bij het Overleg van Eindhoven een historische stap gezet: elf clubs uit Nederland en België kwamen tezamen om te een concreet plan op te stellen. Voor voetbalminnend Nederland zal er een hoop veranderen en blijven vele fans achter met vragen. Vandaar: 6 vragen beantwoord over de BeNeLiga.
De BeNeLiga zal bestaan uit tien clubs uit Nederland en acht uit België. De elf clubs die op dit moment samenwerken aan de organisatie van de competitie zijn gegarandeerd van deelname. Uit Nederland zijn dit Ajax, PSV, Feyenoord, AZ, Vitesse en FC Utrecht. De overige vier clubs worden geselecteerd op basis van hun prestaties de afgelopen vijf jaar. Deze kaart laat zien welke clubs er op dit moment wel en niet in de BeNeLiga zouden spelen:
Een nieuwe competitie over een groter grondgebied heeft tot gevolg dat fans meer en langer onderweg zijn. Op dit moment is de langste afstand die supporters af moeten leggen 2,5 uur, van Groningen naar Venlo. In het nieuwe plan neemt de afstand tussen clubs aanzienlijk toe. Voor clubs uit het zuiden van het land valt de schade te overzien, zij het niet dat alleen PSV op dit moment de enige club zal zijn die onder de Waal ligt volgens de huidige stand. Voor het grootste deel van de competitie neemt het aantal gemaakte kilometers toe. Voor de ‘kraker’ Charleroi – FC Groningen moeten spelers maar liefst 4,5 uur reizen.
Een bijkomend effect van de nieuwe competitie is het vervagen van regionale krakers. Veel supporters voelen extra rivaliteit bij clubs die in de buurt liggen van hun eigen favoriete team. Hoewel het op dit moment nog steeds mogelijk is dat één team degradeert en daardoor de derby niet gespeeld wordt, is door de halve hoeveelheid Nederlandse (of Belgische) teams het een stuk lastiger om meerdere regionale teams in de competitie te hebben. Het feit dat meerdere teams een gegarandeerde plaats in de competitie hebben, maakt het nog onduidelijk hoe het promotie/degradatiesysteem zal werken. Een belangrijke factor bij de onderhandelingen dus.
Wat verandert er voor de competitie zelf?
In Europa werken de competities met een coëfficiëntenlijst. De resultaten behaald door de teams in Europese competities geven een bepaalde hoeveelheid punten. De som van de punten behaald door alle teams over de koers van vijf jaar, bepaald de positie van een competitie. Op dit moment staat België op de achtste plaats en Nederland één plek erachter. Een samenvoeging van de competities zou ertoe leiden dat de BeNeLiga de zesde plaats inneemt, door Portugal en Rusland in te halen. Een hogere coëfficiëntenpositie leidt ertoe dat de koplopers aan het eind van het jaar gegarandeerd zijn van Europees voetbal, een luxe waar men nu niet zeker van is. Een belangrijke noot hierbij is dat het onwaarschijnlijk is dat het aantal Europese tickets toeneemt, laat staan gelijk blijft aan wat de beide landen nu krijgen.
Wat er precies gebeurt met de clubs die de grote competitie niet halen is nog onduidelijk. Wat zeker is, is dat ze beiden een eigen nationale divisie zullen spelen met een promotie/degradatieregeling naar de BeNeLiga. De officiële website van de BeNeLiga zegt dat de beide divisies zullen bestaan uit teams die op dit moment in de middenmoot en degradatiezone van de hoogste divisie zitten. Wat dit betekent voor de clubs op dit moment in de Eerste Divisie blijft daardoor onduidelijk.
Het in tact laten van twee nationale divisies zorgt voor aparte scenario’s. Wat gebeurt er wanneer alle onderste plaatsen gevuld worden met Belgische teams? Na het overleg van Eindhoven is besloten dat er twee directe degradatieplaatsen komen: één voor een Nederlandse club en één voor een Belgische club. Het is lastig voor te stellen dat de directie én de fans van de club die buiten de BeNeLiga zouden vallen hier mee eens zouden zijn.
Voor clubs in de BeNeLiga zullen de bedragen rondom de televisiegelden en marketing toenemen. Niet vreemd, want meer mensen zullen kijken naar de wedstrijd en dus worden er grotere deals gesloten. De BeNeLiga is aantrekkelijker voor sponsors dan de Eredivisie of Pro League nu is. Ook wordt door een hogere UEFA positie het voor de topclubs makkelijker om Europees geld te verdienen. Deelname aan de Champions League groepsfase levert een club al gauw 15 miljoen euro op. Ligt een club er in de groepsfase uit, is dit ‘nog maar’ 5 miljoen. Daarboven komen nog premies, merchandise en ticketverkoop: een goede financiële boost.
Deelname aan Europees voetbal behoort meestal tot een vrij selecte groep. Uitzonderingen bestaan, maar het is niet de regel dat FC Groningen zich in Europa laat gelden. Daarom is het aannemelijk dat alleen de rijke clubs rijker worden. Er is echter hoop. In Nederland is er gekeken naar de mogelijkheid of Ajax, de rijkste club, geld kan door laten stromen naar andere clubs. Het is niet ondenkbaar dat een dusdanige constructie mogelijk is met de teams die in de hoek zitten waar de klappen vallen: degenen die de BeNeLiga niet halen. Het tv-geld en marketinggeld zijn aanzienlijk lager in lagere klassen. Of deze clubs ook daadwerkelijk financieel afhankelijk worden van Ajax, AZ of Club Brugge valt nog te bezien.
In de komende tijd wordt er nog meer gekeken naar de mogelijkheid van een nieuwe BeNeLiga. Volgens de huidige koers is het plan om vanaf het seizoen 2024/2025 te beginnen met een gezamenlijke competitie.