Tijdlijn
Barbie door de jaren heen
9 maart 2020
Loes Moree
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media 2019-2020

Op 9 maart werd Barbie 61 jaar. In haar leven is er veel veranderd. Toch is het oorspronkelijke idee van Barbie blijven bestaan: een vrouwelijke pop die als autonoom figuur alles kan bereiken. 

Ruth Handler creëert Barbie in 1959. Ze haalt inspiratie uit haar dochter die graag met platte kartonnen aankleedpoppen speelt. Barbie is de eerste mannequin speelgoed pop en vult hiermee een gat in de markt. 

Sekssymbool of geëmancipeerd rolmodel?

Barbie wordt vanaf het begin neergezet als geëmancipeerde vrouw. Marc Wellens, voormalig conservator van speelgoedmuseum Mechelen, zegt: ‘Barbie verdient zelf haar kost. Daarnaast is ze nooit met Ken getrouwd. De eerste beroepen die Barbie had naast Mannequin waren verpleegster, secretaresse en stewardess. Later werd ze piloot, dokter, en CEO van een bedrijf.’

Toch werd Barbie niet door iedereen gezien als een geëmancipeerd voorbeeldfiguur. Op het moment dat Barbie op de markt kwam, ontstond er veel kritiek. Volgens Marc Wellens was het uiterlijk van Barbie als kinderspeelgoed in die tijd heel ongewoon. ‘Kinderen speelden met baby- of kinderpoppen en niet met een pop van een volwassen vrouw. Barbie had borsten en dit werd als aanstootgevend gezien.’ Vrouwen bewegingen hadden kritiek op Barbie, omdat ze het zagen als een sekssymbool. 

Mattel weert kritiek

De Amerikaanse speelgoedfabrikant Mattel probeerde zo goed en kwaad als het kon dit beeld van sekssymbool de kop in te drukken. Zo werd Barbie in alle verhalen neergezet als goed opgevoed en braaf. Marc Wellens zegt: ‘In de jaren 80 zat Barbie in een rockgroep. Dit waren allemaal brave jongens en meisjes die niet rookten of drugs gebruikten.’

Toen in 1997 het lied Barbie Girl uitkwam waarin Barbie neergezet werd als sekssymbool, probeerde Mattel hier een stokje voor te steken. Mattel spande een proces aan tegen de band AQUA. Deze muziekgroep spande op hun beurt een proces aan tegen Mattel vanwege laster. Uiteindelijk besloot het Amerikaanse gerechtshof  dat dit lied mocht blijven bestaan, vanwege persvrijheid.’

Succes door de jaren heen 

Het succes van Barbie komt volgens Marc Wellens doordat het merk zichzelf steeds opnieuw uitvond. Toen minder kinderen Barbie gingen verzamelen, kwam het bedrijf op het idee om van Barbie een collectors item te maken. Wellens: ‘Vanaf de jaren 90 gingen grote modehuizen zoals Dior kleding ontwerpen voor Barbie. Daarnaast werden er Barbies verkocht met een porseleinen hoofd.’

Ook bewoog het bedrijf mee met de kritiek. Zo ontstond de fashionista’s lijn die Barbies uitbracht met verschillende maten. Dit als reactie op de kritiek dat Barbie een onrealistisch schoonheidsideaal uitstraalt. Wellens: ‘Het Barbie syndroom bestaat nog steeds: vrouwen die zich helemaal om laten bouwen om eruit te zien zoals Barbie.’

Handler zegt: ‘My whole philosophy of Barbie was that, through the doll, the girl could be anything she wanted to be. Barbie always represented the fact that a woman has choices.’ Hier komt het kapitalistische en liberale beeld naar voren van ‘the American Dream’. De pop is en blijft een succes. Elke seconde worden er twee Barbies verkocht. De verkooptruc heeft gewerkt. In onderstaande tijdlijn is te zien hoe Barbie zich ontwikkeld heeft.

9 maart 2020 |
Loes Moree
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media 2019-2020