Voormalig president van het Zuid-Amerikaanse land Bolivia, Evo Morales, werd afgelopen week officieel uitgesloten van de algemene verkiezingen in mei. Het nieuwe parlement werkt aan het “afbreken van de personality cult” van de voormalige coca-boer die een geliefde president werd. Hiermee lijkt zijn tijdperk als leider voorgoed ten einde te zijn gekomen. Hoe kan het dat zijn reputatie de afgelopen jaren zo is verslechterd?
Met het aftreden van Evo Morales kwam het einde aan het zoveelste imperium van een populistische leider. Bekijk hieronder een overzicht van zijn presidentschap.
Niet alleen in Bolivia verloor een populaire president in korte tijd zijn aanzien. Ook Dilma Roussef (Brazilië) en Otto Pérez Molina (Guatemala) werden in de afgelopen jaren afgezet. De sociale en economische instabiliteit in Latijns-Amerika lijken bij te dragen aan het turbulente politieke landschap.
America’s backyard
Ook de invloed van andere landen is van groot belang in politieke ontwikkelingen in de regio. David Santa Cruz, journalist gespecialiseerd in internationale betrekkingen en Latijns-Amerika, stelt: “De Verenigde Staten hebben een grote invloed op presidentschappen in Latijns Amerika, en zijn bijna altijd betrokken bij coup d’etats. Omdat de landen zo dicht bij de Verenigde Staten liggen, wordt Latijns-Amerika ook wel America’s backyard genoemd. Vaak wordt gezegd dat een president niet kan overleven zonder goedkeuring van de VS.”
Corruptie
Wat veel landen in Latijns Amerika gemeen hebben, is dat leiders corrupt en kleptocratisch zijn. Hierdoor zijn massale ontevredenheid en staatsgrepen frequent: “Er zijn slechts twee landen die geen afzettingen hebben gehad in hun geschiedenis: Mexico en Colombia. In Latijns Amerika weten we dus wel hoe we slechte presidenten moeten ontslaan, maar niet hoe we goede verkiezen.”
Linkse leiders
Het presidentschap van Morales maakt deel uit van een bredere linkse tendens. Santa Cruz Legt uit: “In 1999 kwam Hugo Chavez in Venezuela aan de macht, een land waar 70% van de bevolking in armoede leefde. Hij beloofde een radicale verandering doormiddel van modern socialisme. Na Chavez brak een tijdperk aan van linkse leiders die verandering beloofden, waaronder ook Evo Morales.”
Gebroken beloftes
Dat Morales in korte tijd zijn populariteit verloor, komt ook grotendeels door de economische problemen in Bolivia: “In Latijns Amerika beloven politici vaak om armoede te beëindigen, inkomen eerlijker te verdelen, en goede werkgelegenheid te creëren. Morales verbeterde veel; hij bouwde bijvoorbeeld goede wegen om handel te bevorderen. Maar net als andere leiders in de regio slaagde hij er uiteindelijk niet in om zijn beloftes na te komen.”
Daarnaast zijn veel landen in de regio zijn aangesloten bij de Washington Agreement, waardoor verwacht wordt dat de economie liberaal is. Hierdoor blijft de ongelijke inkomensverdeling een structureel probleem. “Een nieuw economisch paradigma zal de armoede niet verhelpen. Daarnaast moet bij politieke hervormingen veel aandacht besteed worden aan mensenrechten,” aldus Santa Cruz.
De teloorgang van Evo Morales is dus deels ook te wijten aan de ontwikkelingen die het politieke landschap in Latijns-Amerika door de geschiedenis heen hebben gekleurd. Zijn presidentschap kwam ten einde, maar de vraag blijft of een geschikt alternatief voorhanden ligt.